Partijen mogen in totaal 54 miljoen uitgeven aan campagnes

In de wetgeving is sprake van twee soorten kandidaten: er zijn “hoogstgeplaatste” kandidaten en “andere” kandidaten. Een hoogstgeplaatste kandidaat mag meer uitgeven dan andere kandidaten.

De wet stelt dat een hoogstgeplaatste 8.700 euro mag uitgeven, plus 0,035 euro per ingeschreven kiezer in de kieskring tijdens de vorige verkiezingen. De andere kandidaten en de eerste opvolger mogen 5.000 euro uitgeven. De andere opvolgers slechts 2.500 euro.

Dus: hoe meer hoogstgeplaatste kandidaten, hoe meer een partij mag uitgeven aan de eigen campagne. Elke verkiezingslijst heeft recht op een beperkt aantal hoogstgeplaatste kandidaten. Het aantal hoogstgeplaatste kandidaten per lijst is gelijk aan het aantal zetels die de lijst de vorige verkiezingen won, plus één.

Samenvattend: het totaalbedrag dat een partij mag uitgeven is de som van het vaste maximumbedrag voor de partij, de maximumbedragen voor de hoogstgeplaatste kandidaten en de maximumbedragen voor de overige kandidaten.

Dit jaar zijn er drie verkiezingen tegelijk. Politicologen Bart Maddens en Jef Smulders (beide KU Leuven) schatten dat er in totaal 5.346 kandidaten op alle lijsten samen komen te staan. 712 daarvan zijn hoogstgeplaatste kandidaten. Op die manier zouden alle partijen samen dit jaar 55.741.877 euro mogen uitgeven. CD&V is koploper met 5.352.518 euro, gevolgd door N-VA met 5.063.827 euro.

De vraag is echter: geven de partijen ook zoveel uit als toegelaten is? Neen.

Tijdens de federale verkiezingen van 2010 spendeerden de Vlaamse partijen samen 13.757.522 euro aan hun verkiezingscampagne. Dat is gelijk aan 66,9 procent van het toen maximaal toegelaten bedrag.

De drie grote traditionele partijen gaven een stuk meer uit dan het gemiddelde: Open VLD gaf 89,1 procent van het toegestane bedrag uit. Bij CD&V werd 83,2 procent uitgegeven en sp.a hield het op 75,7 procent. LDD en Groen gaven minder dan de helft uit van wat was toegelaten.