Wil jij mijn vertrouwenspersoon zijn ?

Hoe wil je dat de uitvaart verloopt ? Nu hebben we het vaak van horen zeggen, maar zeker weten we het niet. En had tante Jozefien niet gezegd dat ze graag had dat een bepaald nummer zou worden gedraaid tijdens de uitvaart ? Maar welk nummer was dat nu weer ?

Luc Bonnaerens en Paul Demeyere zijn twee ondernemers die in juli een digitale kluis online lanceerden. Die lancering was het resultaat van jaren voorbereiding. Het idee is langzaam maar zeker gegroeid, maar wat hen bij elkaar bracht was het feit dat ze beiden zeer naaste familie verloren door kanker.

Enkele concrete gebeurtenissen bevestigden hun gevoel dat een digitale kluis wel eens handig zou kunnen zijn . "Bij haar dood liet Marie-Rose Morel brieven achter die op bepaalde tijdstippen moesten worden geopend door bepaalde personen", vertelt Luc Bonnaerens. "En dan was er een mevrouw die plotseling haar zoon verloor, en toch maar naar z’n voicemail bleef bellen om zijn stem nog eens te horen. Tot de operator de account afsloot."

Conclusie : we leven in een steeds meer gedigitaliseerde wereld, het zou heel praktisch zijn om bepaalde dingen digitaal ergens geordend en veilig te bewaren, zodat ze na iemands dood makkelijk kunnen worden opgevraagd, en bij de juiste personen terecht komen. Bijkomend voordeel : het bespaart de naasten van de overledene soms pijnlijk zoekwerk.

"De eerste naam die we bedachten, was een emotestament. Maar die naam woog veel te zwaar", vertelt Luc Bonnaerens. De kluis wil ook niet het werk van een notaris vervangen, maar is veeleer bedoeld voor dingen met emotionele waarde. "Dat kan over kleine, heel persoonlijke dingen gaan. Mensen zeggen soms al lachend dingen zoals "als ik doodga, wil ik dat er een vat wordt gegeven bij mijn afscheid."" En hoe wil hij of zij dat doen, en op welke plaats bij voorkeur ? Het kan perfect vastgelegd worden en veilig weggeborgen in de kluis.

Uiteindelijk werd gekozen voor de naam Life Capsule. Je moet voor de service betalen, maar in ruil gaat een deel van dat geld naar de strijd tegen kanker. Life Capsule heeft geen commerciële doeleinden, en zal elk jaar op de website bekendmaken hoeveel geld naar kanker is gegaan, zegt Bonnaerens nog. "We wilden dat zelfs opnemen in onze statuten, maar dat kon wettelijk niet."

Wanneer je dingen in de digitale kluis stopt, kan je aangeven voor wie ze later bedoeld zijn. Je kiest daarvoor vertrouwenspersonen uit. Een videoboodschap kan voor je broer bedoeld zijn, een foto voor de kinderen, een persoonlijke brief voor het nichtje of je petekind enz.

Wanneer je sterft, wordt de kluis opengemaakt en krijgen de juiste personen de codes toegewezen om bepaalde documenten te openen. Handig, want praten over hoe je dingen voor na je dood gaat regelen, blijft een vrij groot taboe, zo klinkt het.

Ook de DELA-groep biedt een digitale kluis aan, en wel onder de naam "safeinheaven". Woordvoerster Marysia Kluppels wijst op de razendsnelle evolutie in de digitale sociale media.

"Wie sterft, blijft eigenlijk voortleven op zijn onlineprofiel. Denk bijvoorbeeld aan Facebook. Op zich geen probleem, maar er moet wel op een juiste manier mee worden omgegaan, je moet het laten managen."

Dat kan door via de digitale kluis je paswoord en accountgegevens mee te geven, en te zeggen wat je wil dat er precies mee gebeurt. "Dat bespaart vrienden of familie vervelend zoekwerk of onbeantwoorde vragen."

DELA biedt de service gratis aan. Ook bij hen is het initiatief heel nieuw, het is pas op 27 september gelanceerd. Bij het team van nazorgconsulenten was immers vastgesteld dat het niet altijd evident was om na een overlijden allerlei praktische zaken te regelen.

Het principe is hetzelfde, je kiest enkele vertrouwenspersonen aan wie bepaalde boodschappen, video’s, brieven of andere documenten gericht zijn. Die personen krijgen een mailtje en moeten het verzoek aanvaarden. "Je hebt ook de mogelijkheid om die lijst eventueel aan te passen, en personen te schrappen of te vervangen. Stel bijvoorbeeld dat je als vrouw gaat scheiden, en je wil je "nieuwe man" kiezen als vertrouwenspersoon."

Elk jaar krijgen de vertrouwenspersonen een herinneringsmail, met ook opnieuw de vraag voor herbevestiging. Want ruzies komen voor in de beste huishoudens.

Verzekeraar Delta Lloyd sprong op 8 oktober in de dans met een persbericht over de lancering van een digitale kluis. « Traditionele testament is out. Emotionele en digitale dimensie nalatenschap wint aan belang », was het getiteld.

De verzekeraar liet bij 500 Belgen navragen wat de belangrijkste drie elementen zijn van een nalatenschap. Uit de enquête kwam, in deze volgorde : persoonlijke herinneringen en boodschappen (1), richtlijnen voor de begrafenis (2) en de beschrijving van de verdeling van de financiële middelen en goederen (3). "Het traditionele financiële testament is out. De nieuwe nalatenschap is emotioneel en digitaal", luidt de conclusie van de enquête.

Een gat in de markt, begreep ook Delta Lloyd. En er was het stichtende voorbeeld vanuit Frankrijk, zegt woordvoerster Annelore Van Herreweghe: "Daar bleek het enorm aan te slaan en in België zal dat wellicht niet anders zijn." Omdat de initiatieven nog maar pas gelanceerd zijn, is het nog te vroeg voor cijfers. Voor Frankrijk, waar het initiatief al langer bestaat, bestaan er wel cijfers van de gebruikers van het systeem : Edeneo heeft er volgende leeftijdsverdeling :

• 40-59 jaar: 38%
• 20-39 jaar: 29%
• 60-74 jaar: 23%
• 75+: 10%

Het blijft een grote stap om een notaris aan te spreken, stipt Van Herreweghe nog aan, "maar de digitale kluis vervangt die stap niet. Ze vervangt wél de kluis waar je die documenten van de notaris zou bewaren." 

Michael Torfs