Mathilde d'Udekem d'Acoz: de perfecte prinses

Dertien jaar na deze kennismaking weten we eigenlijk niet zo veel meer over Mathilde d'Udekem d'Acoz dan toen. Behalve dan dit: in het mijnenveld van de Belgische monarchie heeft ze nog geen enkele keer een ‘faux pas’ gezet. Echt geen enkele keer. Het plaatje oogt pijnlijk perfect.

Ze is intelligent. Ze had al een diploma logopedie en ze behaalde daarbovenop een universitair diploma psychologie, terwijl ze al zwanger was van haar eerste kind. Ze is heel sociaal en vlot in de omgang, op een moderne, eigentijdse manier. Telkens onberispelijk gekleed. Uitstekend voorbereid, goedlachs, hartelijk. Maar ook: een beetje afstandelijk, onbereikbaar, onkenbaar. Eén en al glimlach, maar net iets te lang aangehouden.

Deel uitmaken van de monarchie is wat de Britten noemen 'a mixed blessing'. Er hangen verleidelijke privileges aan vast. Materiële zorgen zijn onbestaand, je hebt moeiteloos toegang tot de beste opleiding, de beste medische zorg, geen vuiltje aan de lucht. Je legt vanzelfsprekend contact met de belangrijkste en meest interessante mensen op deze wereldbol, of nog mooier, ze komen zelf naar je toe. Maar er is ook een gruwelijke schaduwzijde: je hebt nauwelijks nog persoonlijke vrijheid. Je agenda wordt voor jou bepaald. Je kan geen stap verzetten zonder dat tientallen anderen zich daarmee moeien. Alles wat je zegt en doet wordt onder een vergrootglas bekeken en becommentarieerd. Een gouden kooi.

Als je in een koninklijke familie geboren wordt, zoals prins Filip, dan kan je daar niet onderuit. Maar als je trouwt met een lid van de koninklijke familie, dan kies je vrijwillig voor die gouden kooi. Waarom doet een mens dat?

Mathilde lijkt me niet het type dat zich laat verblinden door het koninklijke blingbling. Kiezen voor Filip betekende ook: kiezen voor een kasteel ver van de mensen, kiezen voor een moeilijke, disfunctionele familie, kiezen voor kinderen die tegen een bijna onrechtvaardig moeilijk levensparcours aankijken. Kiezen om een stuk van jezelf te amputeren. Het is zelfs niet ondenkbaar, als het land ooit gesplitst zou worden, dat dat allemaal voor niets was. Waarom doet een mens zoiets?

Trouwen doe je uit liefde, toch? Het is opvallend, bij het huwelijk van Willem-Alexander en Máxima vroeg niemand zich af of ze wel echt uit liefde met elkaar getrouwd waren. Bij Filip en Mathilde wel. Veel had te maken met de houterige houding van Filip op hun trouwdag, en vooral die zuinige zoenen zijn blijven hangen. Beelden zijn belangrijk. De speculatie is sindsdien nooit opgehouden. Maar dat is het ook: speculatie.

De enige twee die écht weten wat ervan aan is, zijn Filip en Mathilde zelf. Wat haar beweegredenen ook geweest zijn, ik kan me niet van de indruk ontdoen dat er bij de keuze van Mathilde een element van zelfopoffering, van roeping een rol heeft gespeeld. Religieus geïnspireerd misschien, of een soort adellijke erecode. Een stukje van jezelf opgeven, ten bate van het land.

De functie van prinses, en nu ook koningin, opent daartoe natuurlijk ruime mogelijkheden. Die Mathilde met verve benut: Unicef, UNAIDS, haar eigen Fonds Prinses Mathilde, alfabetiseringsprojecten, kwetsbare groepen, kinderen – ze kunnen allemaal op haar rekenen. En een bijdrage leveren om de eenheid van het land te bewaren zal ook wel hoog op haar lijstje staan.

Maar daarmee weten we nog altijd niet wie Mathilde écht is. En de kans dat we dat te weten komen, wordt alsmaar kleiner. Nu ze koningin wordt, wordt het keurslijf nog strakker. Ze wil niemand voor het hoofd stoten, ze wil binnen de lijntjes kleuren, ze wil geen enkele fout maken. Zelfs haar mogelijkheden om zich uit te spreken voor haar goede doelen zullen daardoor ingeperkt worden.

Dat vrezen ook mensen die haar achter de schermen van nabij hebben leren kennen. Zoals kinderpsychiater Peter Adriaensens. En zoals zuster Jeanne Devos, die haar onlangs toewenste: ‘Laat het protocol haar een beetje meer vrijheid geven. Als ze zichzelf is, komt ze nog hartelijker over. Zo zal ze ook meer warmte kunnen ervaren van anderen. Want iemand als Mathilde, die zo bezig is met mensen, heeft dat nodig’.

Flip Feyten