Filip, de prins die geduldig wachtte

Filip Leopold Louis Marie wordt geboren op 15 april 1960, als eerste kind van prins Albert en prinses Paola. Hij groeit op in het kasteel Belvédère in Laken. Algauw krijgt hij het gezelschap van een zus en broer, Astrid (51) en Laurent (49). De kinderen moeten het vaak zonder hun ouders stellen die ver weg van huis zijn en liefdesperikelen beleven. Zo heeft Albert een buitenechtelijke dochter Delphine Boël (45), uit een geheime relatie met barones Sybille de Selys-Longchamps.

Lange tijd ziet het er niet naar uit dat Filip aanspraak zou maken op de troon. Verwacht wordt dat zijn oom, koning Boudewijn, voor nakomelingen zou zorgen. Maar in de jaren 60 wordt duidelijk dat het huwelijk van Boudewijn en koningin Fabiola kinderloos zou blijven. Het vorstelijke paar kreeg vijf keer een miskraam te verwerken.

Boudewijn en Fabiola beginnen zich meer en meer toe te leggen op de opvoeding van Filip. Hij is dan, na Albert -de broer van Boudewijn- de tweede in lijn om Boudewijn als koning op te volgen. Zo wordt voor Filip op het paleis een speciale Nederlandstalige scoutsgroep opgericht, een idee van Fabiola. Filip gaat ook enkele jaren op internaat in West-Vlaanderen. In de opleiding die het hof uitstippelt, staat karaktervorming centraal.

Filip wordt kadet aan de koninklijke militaire school. Daarna gaat hij in de Verenigde Staten politieke wetenschappen studeren, hij is de eerste Coburger met een universitair diploma.

De prins staat bekend als sportief en hij houdt van uitdagingen. Hij volgt een opleiding tot paracommando en hij wordt ook gevechtspiloot. Zo zijn vaak in de pers foto's van Filip zittend in een F-16 te zien. Later zal de prins ook het diploma van helikopterpiloot behalen en een eigen helikopter bezitten, die hij onlangs nog verkocht (2013).

Net zoals zijn vader en oom is Filip gepassioneerd door techniek en wetenschap, met een bijzondere interesse in ruimtevaart. Zo heeft hij in 1992 over de radio een ongedwongen gesprek met astronaut en eerste Belg in de ruimte, Dirk Frimout. "Zeg maar Filip, in de ruimte is er geen protocol" en "Wat ziet u door het venster?" zijn legendarische uitspraken van de prins.

Op 31 juli 1993 sterft koning Boudewijn onverwachts. Het is voor velen een verrassing dat Boudewijns broer Albert hem opvolgt en niet zijn oogappel, Filip.

Met de dood van Boudewijn wordt de prins pas echt kroonprins en mag hij zijn vader vervangen als erevoorzitter van de Dienst voor Buitenlandse Handel. Filip promoot voortaan ons land op verre reizen.

Als zoon van de koning is Filip ook senator van rechtswege. Bij zijn eedaflegging benadrukt hij dat hij bruggen wil bouwen tussen de verschillende gemeenschappen in ons land. Met dat doel sticht hij ook het Prins Filipfonds.

Op 11 september 1999 weet Filip het hele land te verbazen met zijn verloofde, de 13 jaar jongere Mathilde d'Udekem d'Acoz. De pers was diezelfde maand nog maar op de hoogte  van de relatie. Mathilde wordt voorgesteld in de tuin van het kasteel van Laken. De immer houterige Filip laat zich van een andere kant zien en verklaart openlijk dat hij zijn hart gevolgd heeft.

Met Mathilde waait er een nieuwe, frisse wind door het koningshuis. Er komt een groot verlovingsfeest op het kasteel van Laken. Daarop zijn ook honderden burgers uitgenodigd. Op 4 december 1999 volgen miljoenen kijkers het huwelijk in de kathedraal in Brussel op de televisie. Het paar is in die dagen niet weg te branden uit de media en de blijde intredes zijn een groot succes.

Mathilde oogst over de hele lijn lof. Ze kan over Filip een zekere rust en kalmte brengen, maar haar man wordt in de media nog altijd afgeschilderd als stuntelig en onzeker. Met de pers zijn er dan ook wel eens spanningen. Op handelsmissies zeggen journalisten hoe voorzichtig en ongeïnspireerd de prins wel is, "op het saaie af". De kritieken raken de prins, maar hij zegt dat hij niet in een positie zit om te reageren. Vanaf 2006 begeleidt de persdienst van het paleis de handelsmissies en sindsdien is er minder kritiek.

In oktober 2001 is er opnieuw heugelijk nieuws wanneer Mathilde het leven schenkt aan prinses Elisabeth. Zij is dankzij de afschaffing van de Salische wet -in 1991, waarbij vrouwelijke nakomelingen ook rechten op de troon krijgen- de volgende in lijn om haar vader op te volgen. De kersverse vader geeft na de bevalling een geïmproviseerde persconferentie ("Het is een echt vrouwtje"). De prins, duidelijk overdonderd met de komst van zijn eerste kind, weet de pers te charmeren. Na Elisabeth (11) volgen nog broers Gabriël (10), Emmanuel (7) en Eléonore (5).

In 2012 insinueert Frédéric Deborsu in zijn boek "Koningskwesties" dat het huwelijk van Filip en Mathilde gedwongen is en dat de kinderen niet op natuurlijke wijze verwekt zijn. Heel uitzonderlijk reageert de prins op die uitspraken met de mededeling: "De dag dat Mathilde 'ja' zei op mijn vraag om te trouwen, was de gelukkigste dag van mijn leven. Sinds die dag heeft ons huwelijk ons vier kinderen geschonken, die we met liefde omringen, liefde die ze ons in overvloed teruggeven. Het is in alle sereniteit dat ik deze rechtzetting aanbreng."

Filip veroorzaakt in 2004 een politieke rel. In een interview met het blad Story tijdens een handelsmissie in Sjanghai laat hij zich kritisch uit over het Vlaams Belang.

Filip: "In het buitenland moeten we wel met één mond spreken, als één land naar buiten komen. Anders is het gedaan met België, dan bestaan we niet meer. En wie aan België komt, komt aan mij." Premier Guy Verhofstadt (Open VLD) fluit de prins terug en stelt dat hij zich -voor de koninklijke neutraliteit- terughoudender moet opstellen.

De premier moet een tweede keer ingrijpen wanneer Filip een jaar later zijn handtekening zet onder een manifest van de werkgeversorganisatie VBO. Daarin wordt het sociaal-economische beleid van de regering op de korrel genomen.

Bij de vrijwillige troonsafstand van de Nederlandse koningin Beatrix ten voordele van haar zoon Willem-Alexander kwamen speculaties op gang over een gelijkaardig scenario voor België. Hoewel er in ons land geen traditie is van troonsafstand, kondigde koning Albert II begin juli toch aan dat hij de troon zal overdragen aan zijn zoon.

In zijn toespraak smoorde hij meteen ook de twijfels over de capaciteiten over prins Filip in de kiem. "Ik stel vast dat prins Filip goed is voorbereid om mij op te volgen. Hij geniet, samen met prinses Mathilde, mijn volle vertrouwen."

Over de politieke inzichten die prins Filip heeft, lopen de meningen uiteen. Gezien de politiek flaters in het verleden stellen critici dat Filip "het niet kan", anderen willen hem het voordeel van de twijfel geven. Er is ook de vraag of België niet moet evolueren naar een meer protocollair koningschap waarbij de koning niet langer betrokken wordt bij de regeringsformatie. In Nederland werd vlak voor de troonwissel overgeschakeld op een louter ceremonieel koningschap.

In elk geval zegt Filip al enkele jaren dat hij klaar is om koning te worden, als hem dat gevraagd wordt. "Ik pas mij aan de omstandigheden aan", zegt hij daarover in een reportage van "Koppen" in 2008.