"Ruim 1 op de 10 geneesmiddelen werkt niet"

Test-Aankoop heeft zo'n 4.000 geneesmiddelen beoordeeld. Dat is iets meer dan de helft van de geneesmiddelen die op de markt zijn in ons land. De consumentenorganisatie stelt zich ernstige vragen bij 15 procent van de geneesmiddelen. 12 procent zou nauwelijks of niet werken en 3 procent zou zelfs ronduit gevaarlijk zijn en van de markt gehaald moeten worden.

"We stellen vast dat een geneesmiddel sneller op de markt kan komen dan dat het ervan gehaald kan worden als er problemen zijn met de werkzaamheid of de veiligheid", zegt Martine Van Hecke van Test-Aankoop. "De regelgeving is niet optimaal en de procedure verloopt heel log. Het duurt soms jaren om een geneesmiddel van de markt te halen."

Het onderzoek heeft zich zowel gebogen over geneesmiddelen die enkel verkrijgbaar zijn op voorschrift als over geneesmiddelen die vrij te koop zijn. Vooral die laatste groep scoort erg slecht. "Bij 33 procent van de geneesmiddelen in die groep betwisten we het nut", klinkt het. "8 procent moet wat ons betreft zelfs van de markt verdwijnen."

"Het is vooral onder de oudere geneesmiddelen dat we middelen aantreffen die niet of nauwelijks werken, maar vaak wel neveneffecten hebben", zegt Marc Bogaert, hoogleraar farmacologie (UGent), in "De ochtend". Bogaert was mee betrokken bij het onderzoek en benadrukt dat een patiënt niet onmiddellijk zal doodvallen door een product te nemen dat afgeraden wordt door Test-Aankoop. "Het gaat om producten die ongewenste effecten kunnen geven, maar waarbij de bewijskracht voor hun werkzame factor erg laag is. Zolang een product niet levensgevaarlijk is, blijft het vaak op de markt."

Test-Aankoop benadrukt wel dat de testen die ze gedaan hebben toepasselijk zijn voor een grote groep van mensen en niet specifiek voor uitzonderlijke gevallen. "We raden patiënten af op eigen houtje te stoppen met hun geneesmiddel, als ze een van de geneesmiddelen nemen met een negatieve beoordeling. We raden patiënten wel aan om hun arts of apotheker te raadplegen met deze informatie."

De Apothekersbond betwijfelt of er gevaarlijke geneesmiddelen op de markt zijn. "Geneesmiddelen die op de markt komen, krijgen een toelating via een zwaar dossier waarin de producenten moeten bewijzen dat hun product veilig en werkzaam is", zegt Jan Depoorter van De Apothekersbond.

"Er zijn voldoende veiligheidsmaatregelen die maken dat producten met gevaarlijke bijwerkingen van de markt worden gehaald." Depoorter benadrukt dat veel oudere geneesmiddelen niet onderzocht zijn zoals dat met nieuwe geneesmiddelen wel is gebeurd. "Dat wil niet zeggen dat die niet werken, maar er zijn weinig gegadigden te vinden om veel geld te investeren in een onderzoek dat bewijst dat een geneesmiddel - waarvan bekend is dat het werkt - werkt."

Pharma.be, de Algemene Vereniging van de Geneesmiddelenindustrie, is het daarmee eens. "Geneesmiddelen zijn geen snoepjes. Alle betrokken partijen nemen hun verantwoordelijkheid op: de overheid die reguleert en controleert, de industrie die ontwikkelt en produceert, de artsen die voorschrijven, de apothekers die afleveren", klinkt het in een persbericht.

Test-Aankoop kent het label "betwistbaar nut" toe aan geneesmiddelen voor verschillende redenen:

• Geneesmiddelen waarvan de werkzaamheid niet is aangetoond of ernstig in vraag wordt gesteld.
• Geneesmiddelen waarvan er vermoedens van veiligheidsproblemen zijn en waar er heel wat beter bestudeerde of veiligere alternatieven bestaan om het probleem/de aandoening te behandelen.
• Geneesmiddelen die bestaan uit een combinatie van actieve bestanddelen, en waarbij het toegevoegde bestanddeel niets bijbrengt aan de doeltreffendheid van het oorspronkelijke middel.

Enkele voorbeelden van volgens Test-Aankoop betwistbare geneesmiddelen:

• Hoestsiropen zoals Siroxyl, Lysomucil, Actifed New, Nortussine Mono...
• Keelsprays zoals Medica, Orofar, Colludol...
• Geneesmiddelen bij griep: Tamiflu.
• Geneesmiddelen gebruikt om te vermageren: Alli of Xenical
• Sommige geneesmiddelen gebruikt bij pijn en ontsteking zoals Voltaren, Arcoxia, Meloxicam Mylan, Tilcotil...
• Geneesmiddelen tegen graspollenallergie zoals Oralair en Grazax

Dit is slechts een gedeeltelijke lijst. De volledige lijst vindt u op test-aankoop.be.

Test-Aankoop kent het label "af te raden" toe aan geneesmiddelen voor verschillende redenen:

• Geneesmiddelen waarbij de balans tussen doeltreffendheid en bijwerkingen negatief is.
• Geneesmiddelen die combinaties bevatten van meerdere werkzame bestanddelen, zonder dat deze een toegevoegde waarde hebben, waardoor het risico op bijwerkingen of allergische reacties sowieso hoog is.

Een aantal voorbeelden van volgens Test-Aankoop af te raden geneesmiddelen:

• Hoestsiropen zoals Toplexil, Rhinofebryl, Sinutab, Niocitran, Strepfen.
• Neussprays met antibiotica: Soframycine, Sofraline, Sofrasolone.
• Keeltabletten- en sprays met antibiotica zoals Locabiotal spray, Lemocin tabletten, Tyrothricine -Lidocaine
• Pijnstillers met ernstige bijwerkingen: Buscopan compositum, Acupan, Novalgine

Dit is slechts een gedeeltelijke lijst. De volledige lijst vindt u op test-aankoop.be.