Roger Vangheluwe, à Dieu

Ook mijn levenspad heeft hij meerdere keren gekruist en ik bewaar er de allerbeste herinneringen aan. Telkens als ik hem, tot onlangs nog, op de VRT zag, hadden we het even over het verleden. Vergeef mij dus lezer, dat mijn verdere betoog wat verward kan lijken.

Sta me toe u mee te nemen naar het hart van West-Vlaanderen, midden jaren 60, het Kerelsplein, waar de decanale vakantiespeelpleinwerking KVP actief was. Roger Vangheluwe, jonge priester, was er proost. Hij heerste over meerdere geestelijken die onduidelijke taken uitvoerden op dat speelplein. We waren zoals in dat magistrale lied Jean Jaurès van Jacques Brel ietwat couvert de prêtres...

Proost Roger was een uitermate vriendelijke chef, begrijpend, geestig, de man op de juiste plaats. Maar toch, er gebeurden feiten van kindermisbruik op dat Kerelsplein…ondergetekende is er om het eufemistisch uit te drukken een bevoorrechte getuige van. In 1982 heb ik er een uitermate begrijpend verhaaltje over geschreven in mijn boek “Ik ben eeuwig jong”. Was proost Roger op de hoogte?

Een paar jaar later trok ik naar een katholieke middelbare school waar net een bom was ingeslagen: godsdienstleraar Roger Vangheluwe nam afscheid. Nooit heb ik een (ex-)leerling een onvertogen woord over Vangheluwe horen uitspreken, wel integendeel. Ik herinner mij nog dat hij zoals vele priesters een NSU Prinz bestuurde, een van de sympathiekste aller automobielen.

Laatste jaar humaniora, 3 bezinningsdagen, geleid door diezelfde Vangheluwe, de meest zinvolle retraite die ik ooit beleefde. Vooral de gedurfde en erg concrete vrijmoedigheid waarmee hij over onder meer seksualiteit sprak, viel op, maar ook zijn uitgesproken progressieve visie en zijn kennis van en begrip voor de jeugdcultuur. Hij was het soort priester dat jongeren iets langer in de schoot van de kerk hield.

10 jaar later, 1985, kort voor Vangheluwe Jozef De Smedt opvolgde als bisschop, woonde ik een lezing door hem bij. Het viel mij op dat de uitgesproken moderne meningen plaats hadden gemaakt voor vage wolligheid. Ik was toen leraar.

Als beginnend bisschop bezocht Vangheluwe katholieke scholen. Er circuleerden geruchten over misbruik van leerlingen en internen, door priesters en broeders. Heeft hij daarover informatie ingewonnen? Nu verneem ik dat hij in die periode zelf een jongen seksueel misbruikte…

Nogal wat mensen vonden dat Vangheluwe een snelle carrière binnen de kerk had gemaakt. Nu valt mij op dat die dan toch vanaf de bisschopswijding is stilgevallen. Waarom? Even opvallend is hoe voortreffelijk Godfried Danneels uit de wind is gezet. Met wat we nu weten, klinkt de paashomilie van monseigneur Léonard 3 weken geleden, ook helemaal anders. Wat wist de nieuwe aartsbisschop toen al? Waarom wist zijn voorganger dat niet?

Uiteraard zegt de Belgische kerk dat het hier om een enkeling gaat, dat de meerderheid van het religieuze personeel zijn functie waardig en vrij van zonde uitvoert. Het zou er nog aan ontbreken. Maar als een, ik herhaal, overal beminde en geprezen kerkleider, naar wie wordt geluisterd, een charismatische bisschop met een brede basis en een enorme kennissenkring, een man ook die altijd geluk en tevredenheid uitstraalde en trots was op zijn ambt en geloof, zich nu blijkt te hebben overgegeven aan die vuige misdaad, dan zit er toch wel veel meer scheef dan de zwakheid van een individu. Want jawel, misbruik van kinderen is niet alleen een zonde, maar ook en vooral een MISDAAD, waar wel wat meer tegenover moet staan dan vergeving, berouw, boete en helen van wonden.

De kerk verkeert in een crisis waarmee vergeleken de BHV-farce klein bier is. Mag ik, als ex-katholiek, met nog altijd de gave van de religieuze ontroering, een paar suggesties uiten?

Vooreerst moet de kerk zich zolang dit drama niet helemaal rechtgetrokken is, volledig onthouden van welke morele zedenprekerij en betweterij dan ook. Laat de gelovigen hun geweten en het evangelie volgen en heb daar respect voor.

Voorts is de tijd van het verplichte celibaat voorbij, afgelopen, over and out and done. Bevrijd je personeel van die molensteen aan hun voeten, laat ze als normale mannen en vrouwen leven. Als vrouwen, jawel, het is de hoogste tijd voor een grondige vervrouwelijking van de kerk, toegang tot het ambt inbegrepen. Nu, subiet. Als de vrouw in de katholieke kerk een even grote rol zou mogen spelen als in de 2.000 jaar oude evangelies, dan zijn we al op de goede weg. En hou nu voor eens en altijd op met die beschamende derderangs-theologie over alleen maar mannelijke apostelen en Petrus is de rots waarop ik mijn kerk zal bouwen. Grijp de kans, eerwaarde heren Léonard en Benedictus.

De kerk zal hervormen, of ze zal vergaan. Hervormen is trouwens het enige dat de kerk kan doen om het echt goed te maken bij alle slachtoffers van misbruik door religieuzen. Alleen dan heeft het lijden veroorzaakt door die levenslange trauma’s enige zin. En zingeving voor het lijden, was dat niet de core-business van de kerk? Waar was God? Daar was God!