Safi op een virtueel vliegend tapijt over grenzen heen

Naar aanleiding van de aanpassing van de Europese asielwetgeving trok Katrien Vanderschoot naar Griekenland en Hongarije, twee landen aan de poorten van Europa die worden beschouwd als doorsluislanden voor vluchtelingen en illegale migranten. Voor deredactie.be maakte ze enkele portretten. Vandaag het laatste portret: Safi Sadaturla die in een opvangcentrum voor minderjarigen in Hongarije zit.

Safi Sadaturla. Zijn naam klinkt als die van een figuur uit Duizend-en-één-nacht. Maar hij is een gewone jongen, een tiener met jeans, pet en sweater. Alleen komt hij uit Afghanistan en heeft hij een verhaal dat weinig tieners van bij ons kunnen of moeten vertellen. Ik ontmoet Safi in zijn gebouw in het opvangcentrum voor minderjarigen in Fòt, een mooi stadje op een uur met de bus vanuit Boedapest. Buiten schijnt een oranje licht over de besneeuwde paadjes van het grote domein. Binnen is het warm, met vaalrood licht en weergalmende gangen als van een ouderwets internaat.

Safi zit wat bedeesd op een keukenstoel, alleen met mij en zijn begeleidster. De directeur en de andere medewerkers heb ik even kunnen buiten houden. Safi somt de landen op van zijn odyssee: "Afghanistan, Pakistan, Turkije, Griekenland, Servië en dan, euh, wat kwam er dan, Kosovo en Macedonië en dan Hongarije." Ik wil al inpikken en vragen of hij zich hier dan eindelijk gelukkig voelt, maar de pijnlijke optelsom gaat nog door: "Oostenrijk, Italië, Frankrijk, België."… "België?" "Yes , Belgium." "Spreek je dan Nederlands?" "Non, un peu Français." En hij glimlacht.

Stempel van Fedasil zien op het Hongaarse platteland

Safi werd in België in een hotel gestopt, twee maanden lang, daarna in een opvangcentrum, en daarna nog in een, in Florennes, maar dan -na 5 maanden- werd beslist dat hij terug moest naar het land waar hij was geregistreerd. Hij verbleef nog twee maanden in het centrum voor uitgewezen asielzoekers in Steenokkerzeel en dan pas, omdat hij ook geweigerd was in Oostenrijk, kwam hij opnieuw in Hongarije terecht. Hij toont me de documenten die hij meekreeg uit België. Surrealistisch is dat, zo’n document met een stempel van Fedasil hier op het platteland in Hongarije.

Op papier zal het allemaal wel kloppen, die Dublin-wetgeving, die zegt dat een asielzoeker kan worden teruggestuurd naar een land aan de poorten van Europa, waar hij toevallig onderweg is onderschept. Maar in de praktijk past Safi hier niet echt in het plaatje. Hij hangt hier tussen twee werelden in een wildvreemd land dat niet zijn doel was. In Afghanistan leeft zijn familie, maar daar durft hij niet terug naartoe, uit schrik voor de burgeroorlog of om zijn familie niet te kwetsen, die zoveel geld heeft betaald om hem weg te sturen van de miserie om werk en een betere toekomst te vinden. In België heeft hij al vrienden gemaakt, en had hij naar eigen zeggen asiel aangevraagd. "Daar had ik willen blijven", zegt hij. "Hier tel ik de dagen en maanden zonder te weten wat ik wil of moet doen."

Hier in Fòt zie ik Safi niet lang rondhangen, hoe menslievend de intenties van directeur Peter Juhàsz en zijn vriendelijke assistente Edit Balogh ook zijn. Hier in Fòt zit Safi elke avond voor de computer, te chatten met zijn vrienden in België of te skypen met zijn familie in Afghanistan. In die zin is Safi misschien toch een figuur uit Duizend-en-één-nacht, een Aladdin, die op zijn virtuele vliegende tapijt over onze grenzen en begrenzingen heen vliegt.

De Dublin-regeling

Volgende maand bestaat de Dublin-regeling 10 jaar. Ze bepaalt welke Europese lidstaat verantwoordelijk is om een asielaanvraag te behandelen. In de praktijk was dat het eerste land waarlangs een mogelijke asielzoeker de Unie binnenkwam.

Het systeem is al aangepast maar vertoont nog veel lacunes, zeggen vluchtelingenorganisaties. Gezinnen blijven apart, asielzoekers krijgen vaak geen eerlijk onderzoek, worden te lang opgesloten of teruggestuurd naar landen waar hun rechten niet worden gerespecteerd. En ook lidstaten klagen dat ze te veel op hun schouders krijgen.

Een nieuwe regeling, Dublin III, ligt klaar om te worden goedgekeurd door het Europees Parlement. Katrien Vanderschoot trok in het kader daarvan naar Griekenland en Hongarije.

Meest gelezen