Vragen omtrent verleden van paus blijven

Al vrijwel meteen na de bekendmaking dat Jorge Mario Bergoglio de nieuwe paus zou worden, werden er vragen gesteld over zijn verleden, meer bepaald over de rol die hij en de katholieke kerk speelden tijdens de militaire dictatuur in Argentinië. En of hij nu iets verkeerd heeft gedaan of niet, sommigen vinden het feit dat hij er niets tegen ondernam al voldoende zwaar genoeg wegen.

In de Argentijnse online pers is het hard zoeken naar kritiek op de kersverse paus. Het Spaanse El País geeft wél open en bloot kritiek in zijn internationale editie. De krant komt terug op de rol van paus Franciscus tijdens de militaire dictatuur in Argentinië. Tijdens 1976 en 1983 werd een schrikbewind gevoerd over het land door Jorge Videla en werden tegenstanders en andersdenkenden zonder aarzelen opgepakt. Verschillende personen verdwenen spoorloos, en over hun lot is nooit meer iets vernomen.

Tegen die achtergrond dagen er ook vraagtekens op achter de naam van de nieuwe paus. Zijn levenspad loopt niet over rozen, schrijft El País. "Hij hield zijn mond hield tijdens de militaire dictatuur. Hij ging op geen enkele manier de confrontatie aan", klinkt het.

Franciscus leidde de jezuïetenorde toen in 1976 de dictatuur uitbrak en had tenminste actief tegengas kunnen geven voor het militaire regime als vooraanstaand lid van de kerk, luidt de redenering. In Argentinië heeft de katholieke kerk al vaker de beschuldiging te horen gekregen dat ze stilzwijgend toekeek hoe de militaire junta potentiële tegenstanders ontvoerde of martelden. Maar nu het land de nieuwe paus levert, zijn die aantijgingen meer dan ooit weer actueel.

Concrete dossiers, maar paus ontkent

Maar er is meer. De Abuelas van de Plaza de Mayo - moeders en grootmoeders die zich verenigd hebben nadat ze een kind of familielid verloren - hebben al een onderzoek naar de nieuwe paus gevraagd in een zaak van verdwenen baby's - die zouden zijn meegenomen door militairen tijdens de dictatuur - en in een zaak van twee verdwenen Argentijnse priesters. Franciscus zou betrokken geweest zijn bij de ontvoering van twee linkse jezuïeten. Die werden later wel vrijgelaten, maar werden in onmenselijke omstandigheden vastgehouden.

De zaak is niet nieuw en Franciscus heeft dit overigens altijd ontkend. Hij zegt dat hij het leven van de priesters net redde door hen te verbergen voor de militairen. Het probleem is dat er na zoveel jaar amper nog bewijs te rapen valt. De meeste betrokkenen zijn overleden. Ook in de zaak van de verdwenen baby's zijn er concrete beschuldigingen. Bergoglio heeft het over "lasterlijke aantijgingen ten aanzien van de kerk."

Verleden kan schaduw blijven werpen op paus

Het is dus niet duidelijk hoe in hoeverre de paus schuld treft: verzweeg hij verdwijningen, nam hij mogelijk deel aan de repressie, of deed hij niets, maar had hij in dat geval niet actiever iets moeten ondernemen tegen het regime? Het valt nog moeilijk te achterhalen.

Toch werpt de hele heisa een schaduw over de nieuwe paus. Lita Boitano, de voorzitter van de Abuelas de la Plaza de Mayo, noemt zijn verkiezing in De Morgen "een erg onaangename verrassing" en voegt eraan toe: "Bij ons staat hij in het krijt." Toch geeft ze toe dat de paus ook veel goede dingen deed: "Hij neemt het op voor de armen, klaagt de corruptie aan en houdt misvieringen in de sloppenwijken."

Niettemin dreigen mensenrechtenadvocaten nu al met nieuwe stappen tegen Bergoglio wegens zijn mogelijke rol tijdens de dictatuur.

Meest gelezen