Thuismatch voor Thomas Friedman

Afgelopen donderdag was Thomas Friedman te gast in de Jerusalem Press Club, een relatief nieuwe journalistenvereniging gevestigd in West- Jeruzalem. Nicky Aerts ging luisteren.

Wie kent hem niet? Voor de enen is hij dé columnist van The New York Times, voor de anderen dé auteur van hét boek over globalisering, voor nog anderen is hij dé Midden-Oosten-specialist van de westerse pers. En voor de Israëliërs is hij één van hen.

Afgelopen donderdag was Thomas Friedman te gast in de Jerusalem Press Club, een relatief nieuwe journalistenvereniging gevestigd in West-Jeruzalem. Friedman heeft hier veel vrienden (en evenveel vijanden) gemaakt in de periode dat hij van hieruit als correspondent werkte voor The New York Times. Dat was van 1984 tot 1988, ten tijde van de eerste intifada.

Scoop

Friedman liet zijn bezoek aan Jeruzalem voorafgaan door een scoop. In" Why Kerry is scary", de column van Thomas Friedman die afgelopen woensdag gepubliceerd werd in The New York Times, lekt hij het zogenaamde Kerry-plan voor een akkoord tussen Israëli’s en Palestijnen. Hij schrijft (vrij vertaald):

"In het plan dat binnenkort op tafel zal liggen, wordt opgeroepen om het conflict te beëindigen en alle openstaande claims te vereffenen. Er zal sprake zijn van een gefaseerde terugtrekking uit de Westelijke Jordaanvallei en nooit geziene veiligheidsmaatregelen langs de Jordaanoever. De terugtrekking geldt niet voor bepaalde Israëlische nederzettingen, maar Israël zal de Palestijnen compenseren met Israëlisch grondgebied. De Palestijnen krijgen hun hoofdstad in Oost-Jeruzalem en moeten Israël erkennen als de natiestaat van het Joodse volk. In het plan staat er niks over het recht op terugkeer van de Palestijnen."

Kerry-plan

Groot was zijn eigen verbazing toen dat nieuws als een scoop beschouwd werd. "Ik dacht dat iedereen al wist waar het over ging. Dat het algemeen bekend was." Voor hij het wist werd hij overal geciteerd. "Ik was mij er echt niet van bewust dat het nieuws was", aldus Friedman. Noem het valse bescheidenheid of gewoon geluk. Feit is dat zijn de naam Thomas Friedman weer over alle tongen gaat en dat het Kerry-plan alvorens het echt op tafel ligt al van alle kanten bekritiseerd wordt.

Hij windt er geen doekje: "De huidige vredesgesprekken zijn de laatste kans voor beide partijen om tot een akkoord te komen. Dit is de trein waar zowel de Palestijnen als de Israëli’s moeten op springen." Of om het met de woorden van wijlen Michael Jackson te zeggen: "This is it!"

Het prille begin

Ik zit op de eerste rij van een nokvolle zaal ergens in Yemin Moshe, een van de meest schilderachtige wijken van de stad, vlak bij de historische molen van Montefiore, terwijl Friedman met veel schwung door zijn biografie meandert. Hij is duidelijk in zijn nopjes.

Zijn affiniteit met Israël komt van zijn joodse achtergrond natuurlijk, maar de liefde voor het land en de regio ontbrandt vooral wanneer hij op zijn 15e met z’n ouders zijn zus bezoekt die een jaar in Tel Aviv studeert. Hij vertelt over zijn tienerjaren en hoe en waarom hij ooit voor de journalistiek gekozen heeft. Zijn eerste ambitie was nochtans om professioneel golfer te worden.

De reporter in Friedman ontluikt wanneer Ariel Sharon net na de oorlog van 1967 een bezoek brengt aan Minnesota. Friedman interviewt hem voor de lokale schoolkrant, en hij heeft de smaak te pakken. Zijn latere opdrachten voeren hem onder meer naar Beiroet waar net de burgeroorlog losbrandt, en verder naar Syrië en Egypte. Hij kent de regio van binnenuit.

Friedman vertelt met precisie en flair, met zichtbare ontroering, maar ook met humor. Hij toont zich niet alleen een bevlogen spreker en journalist, maar ook een gevoelige, innemende man. In Libanon wordt zijn appartement opgeblazen. We graven samen met hem naar de lichamen van de vrouw en twee kinderen van zijn chauffeur, die zich in zijn appartement verstopt hadden. Hij vertelt hoe hij in Saudi-Arabië in lange, nachtelijke zittingen bij de lokale prinsen pion wordt in hun onderlinge machtsstrijd, en mee aan de basis kwam te liggen van wat vandaag bekend is als het Arabische Vredesinitiatief voor Israël (Israël staat toe dat Palestina een eigen staat wordt, in ruil voor vrede met de volledige Arabische wereld).

Een Joodse journalist in de Arabische wereld

Friedman wordt binnenkort 60, maar hij heeft een jongensachtige nieuwsgierigheid behouden. De laatste jaren mag hij thematisch dan al meer richting klimaatsverandering en globalisering opgeschoven zijn, in zijn berichtgeving en interesse laat de regionale problematiek hem niet los. Het voorbije jaar draaide hij een documentaire over hoe droogte en burgeroorlog in Syrië hand in hand konden gaan. De documentaire, "The Years of living dangerously", wordt op dit moment afgewerkt en zal vanaf april te zien zijn op de Amerikaanse televisie.

We krijgen een fragment te zien. Een beslagen Friedman begeeft zich op gevaarlijk, maar voor hem niet onbekend terrein. Voor de zoveelste keer doet hij waar één van zijn allereerste redacteurs bang voor was: Thomas Friedman, een joodse verslaggever, gaat in het Arabische hol van de leeuw op zoek naar een authentiek verhaal.

Wat ooit begon met een opiniestuk in een lokale krant is zijn levenswerk geworden. "I was walking down the street, I had an opinion and somebody paid me for it", dat zei Friedman nadat zijn eerst opiniestuk ooit gepubliceerd was en ik kan het niet laten om te denken dat het dat is wat hem nog altijd drijft. Niet alleen omwille van het geld, maar om gehoord te worden.

Meest gelezen