EU geeft Rusland ernstige waarschuwing maar nog geen sancties
Dat plan bevat in eerste instantie het onmiddellijk opschorten van de bilaterale onderhandelingen met Rusland in twee domeinen, die rond het liberaliseren van het visumsysteem enerzijds en anderzijds de gesprekken over een nieuw economisch samenwerkingsverdrag. De voorbereiding voor een G8-meeting met Rusland worden opgeschort.
Vervolgens moeten er onmiddellijk onderhandelingen opgestart worden tussen Oekraïne en Rusland.
"Elke verdere stap van Rusland om de situatie in Oekraïne verder te destabiliseren zal ernstige en verstrekkende gevolgen hebben voor de relatie tussen de Europese landen en Rusland. Als er over twee dagen geen vooruitgang in de situatie is, zullen meer en wellicht ook economische sancties komen. "Sancties zijn geen doel op zichzelf, maar een drukkingsmiddel om snel onderhandelingen op te starten", verduidelijkte Van Rompuy.
Associatieverdrag
De Europese president benadrukte dat Rusland met onmiddellijke ingang zijn troepen uit Oekraïne moet terugtrekken. Het aangekondigde referendum in de Krim over aansluiting bij Rusland is in strijd met Oekraïense grondwet en dus illegaal, zei Van Rompuy nog.
Hij was erg hard voor het gevallen regime van Viktor Janoekovitsj maar had woorden van lof voor de serene houding van het nieuwe Oekraïense regime en het Oekraïense volk in deze crisis. Een crisis, zo zei Van Rompuy, die de grootste uitdaging voor de veiligheid op ons continent vormt sinds de Balkanoorlog.
Van Rompuy zei voorts dat Europa nog voor de Oekraïense verkiezingen van 25 mei een associatieverdrag met Oekraïne zal tekenen. Hetzelfde geldt voor Moldavië en Georgië, het associatieverdrag met die landen moet uiterlijk in augustus getekend zijn.
Moeilijke kluif voor EU-lidstaten
Binnen de groep van 28 EU-lidstaten waren de meningen erg verdeeld over eventuele sancties tegen Rusland. Waarnemers gingen ervan uit dat eventuele sancties tegen Oekraïne dan ook eerder symbolisch dan economisch zouden zijn.
Rusland is de belangrijkste leverancier van gas in Europa. Industriële grootmachten als Duitsland en Italië, landen met sterke economische banden met Rusland, waren niet erg happig om al te streng op te treden tegen Rusland. De Britse premier David Cameron drong aan op een sterk signaal naar Rusland. "Wat in Oekraïne gebeurd is, is onaanvaardbaar", zei Cameron voor aanvang van de top.
En dan waren er nog Oost-Europese landen. Landen die ooit deel uitmaakten van de voormalige Sovjetunie en die aandrongen om een hard standpunt tegen Rusland in te nemen. De Litouwse president Dalia Grybauskaite noemde Rusland "gevaarlijk". "Na Oekraïne zal Moldavië komen, en na Moldavië weer andere landen. Rusland is erop uit om zijn grenzen uit te breiden", zei Grybauskaite.
Amerikaans-Russisch overleg zonder resultaat
Terwijl de Europese leiders bijeenzaten in Brussel, vond in Rome ook overleg plaats tussen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry en zijn Russische collega Sergej Lavrov. Het was al hun tweede ontmoeting in evenveel dagen.
Maar ook dat gesprek eindigde zonder resultaat. Lavrov liet verstaan dat de sancties tegen Rusland gewoon nog meer druk zullen veroorzaken en niet constructief zijn. Nog volgens Lavrov moet elke oplossing voor de Oekraïense crisis volledig gedragen worden door alle Oekraïense regio's, dus ook de Krim.
