Rusland dreigt met aardgasboycot tegen Oekraïne

Volgens topman Alexei Miller (foto) van Gazprom moest Oekraïne op 7 maart de factuur voor de leveringen in februari betalen, maar is dat niet gebeurd. Bovendien zou Kiev voor 1,89 miljard dollar onbetaalde rekeningen uitstaan hebben bij Gazprom, de grootste Russische energiegroep.

Miller wil dat Oekraïne nu snel die rekeningen betaalt, zo niet wil hij de levering van aardgas aan het buurland stopzetten. Uiteraard spelen echter niet de financiële motieven mee, maar wel de zware crisis tussen Rusland en Oekraïne, anders had Gazprom de onbetaalde rekeningen niet zo hoog laten oplopen. Gazprom vormt in Rusland een "staat binnen de staat" en het concern handelt veelal hand in hand met de regering van Vladimir Poetin. 

In 2009 had Gazprom Oekraïne al eens zonder aardgas gezet om toegevingen in een aantal handelsdisputen af te dwingen. Probleem is dat de helft van het Russisch aardgas dat aan de EU geleverd wordt, via pijpleidingen doorheen Oekraïne moet en een boycot dus ook gevolgen kan hebben voor enkele EU-staten. Zo is Slovakije bijna volledig afhankelijk van Russisch aardgas. Voor Moskou is dat probleem echter meegenomen om Europa een hak te zetten.

EU-commissaris voor Energie Gunther Öttinger en ook de Verenigde Staten hadden eerder aangekondigd dat ze Oekraïne zouden hebben om de schulden bij Gazprom te vereffenen.

Intussen zegt het Internationaal Muntfonds (IMF) "onder de indruk te zijn van de bereidheid van de nieuwe autoriteiten in Oekraïne om diepgaande structurele veranderingen door te voeren".

Dat is gezegd tijdens een bezoek van IMF-onderhandelaars aan Kiev. Die experten zullen tot midden deze maand in Oekraïne blijven om er de economische situatie te analyseren. "Het IMF is bereid om het Oekraïense volk te helpen om het land op weg te zetten naar goed bestuur en meer transparantie", aldus het IMF. De nieuwe regering in Kiev heeft het IMF eerder om 15 miljard dollar hulp verzocht.

Intussen belooft de Europese Bank voor Reconstructie en Ontwikkeling (EBRD) Oekraïne 5 miljard euro noodkredieten op zes jaar tijd. Dat is een onderdeel van het eerder pakket van 11 miljard euro dat door de EU-Commissie was aangekondigd. Voorwaarde is wel dat Kiev de corruptie aanpakt en hervormingen doorvoert in afspraak met het IMF. De EBRD zegt dat de lening niet politiek gemotiveerd is omdat ook de projecten in Rusland zoals gepland verder gefinancierd blijven.

Op het terrein is er nog geen schijn van toenadering tussen de standpunten van Oekraïne en Rusland. Vandaag hebben 65.000 mensen betoogd op het Rode Plein in Moskou om hun steun uit te spreken aan de Krim, het autonome gebied in Zuid-Oekraïne dat nu zo goed als volledig gecontroleerd wordt door Russische troepen.

Waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) zijn er opnieuw niet in geslaagd om de Krim binnen te geraken. Dat is hen nu voor de tweede keer verhinderd door een groep gewapende mannen die hen dwongen om terug te keren op de scheidingslijn tussen de Krim en de rest van Oekraïne.

Intussen zijn er ook berichten dat Krim-Tataren de Krim zouden onvluchten.Velen van hen voelen zich bedreigd door de etnische Russen die ongeveer 60 procent van de bevolking op de Krim uitmaken. De Tataren zouden dan ook hun toevlucht zoeken naar gebieden in Oekraïne die in handen zijn van het nieuwe regime in Kiev. De Tataren vormen ongeveer 12 procent van de bevolking in de Krim en de relaties met de Russischtaligen zijn niet erg goed.

De spanningen laten zich ook elders in de regio voelen. Vandaag heeft Turkije F-16's ingezet om het luchtruim boven de Zwarte Zee te verdedigen. Dat gebeurde nadat een Russische verkenningsvliegtuig erg dicht bij die grens was gekomen. Die grens is evenwel niet overschreden, maar het is al het tweede dergelijke incident in een week tijd.

Turkije is lid van de NAVO en is strategisch erg belangrijk aan de Zwarte Zee. Vanmiddag is overigens een Amerikaans marineschip met kruisraketten doorheen de Bosporus naar de Zwarte Zee gevaren. Dat schip zal daar oefeningen houden samen met Roemeense en Bulgaarse marineschepen. Ook die landen zijn lid van de NAVO.