"Mensen verplichten om terug te keren, is onverantwoord"

Morgen is het exact drie jaar geleden dat de aarde beefde in Fukushima, waarna de kust overstroomd werd door een gigantische tsunami. Bijna 25.000 mensen kwamen om het leven. Bovendien raakte de kerncentrale in Fukushima zwaar beschadigd. In de omgeving van de centrale zijn meer dan 100.000 mensen nog altijd niet naar hun huis teruggekeerd.

Jan Vande Putte, expert stralingsveiligheid bij Greenpeace, was onlangs nog in de regio. "De situatie is heel verscheiden", zegt hij in "De ochtend". "De radioactiviteit heeft zich heel ongelijkmatig verspreid, er is dus maatwerk nodig rond Fukushima. Er zijn mensen geëvacueerd tot op 50 km, maar de regio waar wij geweest zijn, is maar 20 km van de reactor en daar is de straling een pak minder, maar toch nog te hoog om mensen terug te laten keren."

De Japanse regering heeft duizenden mensen ingezet om de getroffen regio te saneren. Dat komt er volgens Vande Putte op neer dat de grond is afgegraven en ontsmet enkele meters rond de wegen en 10 meter rond de huizen. Hij spreekt van "eilandjes rond de huizen en corridors langs de wegen".

"Dat is absoluut geen comfortabele situatie om in te wonen", zegt Vande Putte, die kritisch is voor de Japanse regering. "Als de compensatievergoedingen om elders te wonen wegvallen, zijn de mensen wel verplicht om terug te keren. Dat vinden wij onverantwoord. Je kunt moeilijk mensen verbieden om terug te keren, maar mensen verplichten, dat is een groot probleem."

Voorlopig gaat het nog om een beperkt aantal mensen, maar volgens de Greenpeace-expert is de Japanse regering van plan om dat snel uit te breiden. "Men wil een 30.000-tal mensen laten terugkeren op deze manier in 2014, vooral om geld te besparen, en dat vinden wij geen goed idee."

Om de gevolgen van de radioactieve besmetting in te schatten, is het nog te vroeg, zegt Vande Putte ook. Schildklierkanker, de kanker die zich het snelst manifesteert, doet dat na 4 à 5 jaar. Dat het aantal kankers nog niet duidelijk gestegen is, is dan ook perfect normaal op dit moment, luidt het.

Momenteel liggen alle kernreactoren in Japan stil. Vande Putte roept de Japanse regering op om kernenergie, "een onzekere energiebron", definitief af te zweren en te kiezen voor energie-efficiëntie en hernieuwbare energie.