D66, SP en lokale partijen grote winnaars in Nederland

D66 kan met gemak een van de grote winnaars van deze gemeenteraadsverkiezingen genoemd worden. De links-liberale partij won in twaalf van de grootste twintig gemeenten en haalde 12,8 procent van de stemmen, 4,7 procent meer dan 4 jaar geleden. D66 kan op meer dan 250 extra zetels rekenen.

Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Tilburg, Groningen, Enschede, Apeldoorn, Haarlem, Amersfoort, Arnhem, ze zijn alle nu in handen van D66. Alleen in Eindhoven kon de PvdA standhouden en blijven de sociaal-democraten de grootste partij.

De PvdA is dan ook de grootste verliezer van deze verkiezingen, met een verlies van 4,9 procent ten opzichte van 4 jaar geleden. De partij komt uit op 10,2 procent en moet heel wat grote steden, zoals Amsterdam en Rotterdam, uit handen geven. In Amsterdam is dat dus aan D66, in Rotterdam werd Leefbaar Rotterdam de grootste partij.

Ook de andere regeringspartij, VVD, kreeg een flinke tik van de Nederlandse kiezer: een verlies van 3,6 procent. De liberalen halen nog 11,9 procent. De VVD is wel nog de grootste partij in Breda. Ook enkele kleinere gemeenten zijn in handen van de liberalen.

Het christendemocratische CDA leek eerst ook op fors verlies af te stevenen, maar kon dat uiteindelijk beperken tot een daling van minder dan een procentpunt. De partij blijft met 14,3 procent de grootste landelijke partij in de gemeenten.

Naast D66 kon ook de SP van winst profiteren. De partij van Emile Roemer boekte vrijwel overal winst. In Boxmeer, de thuishaven van Roemer, kwam de partij 11 stemmen tekort om de grootste te worden. Het CDA bleef de SP net voor. Landelijk gezien steeg de SP van 3,8 naar 6,5 procent, goed voor honderden extra raadszetels.

De grootste winnaars van deze verkiezingen zijn echter de lokale partijen. Ze haalden samen bijna een derde van de stemmen, het grootste stemmenaantal ooit. De PVV van Geert Wilders nam maar in twee gemeenten deel aan de verkiezingen: in Den Haag en Almere. In Den Haag werd de PVV opnieuw de tweede partij. In Almere werd het opnieuw een klinkende verkiezingsoverwinning en bleef de partij de grootste.

Twee andere partijen, de ChristenUnie en de SGP, boekten lichte winst. GroenLinks ten slotte verloor ongeveer 1,5 procent.

De opkomst van deze verkiezingen was historisch laag: slechts 53,8 procent van de Nederlandse kiesgerechtigden is gisteren gaan stemmen.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 was de opkomst net iets hoger met 53,9 procent. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2012 was de opkomst 74,6 procent.