Storm van reacties na dodelijk vlootincident

Heel wat landen roepen de Israëlische ambassadeur op het matje om uitleg te geven over het incident. Turkije heeft zelfs zijn ambassadeur teruggeroepen uit Israël en het heeft militaire oefeningen met Israël afgezegd.

Drie schepen in de getroffen vloot voeren onder Turkse vlag en de groep werd geleid door een Turkse hulporganisatie. Turkije heeft Israël gewaarschuwd dat de bilaterale relaties onherstelbare schade zouden kunnen oplopen.

Toen de beelden van de aanval getoond werden op de Turkse televisie, hebben betogers geprobeerd het Israëlische consulaat te bekogelen met stenen.

De Turkse premier Erdogan heeft zijn reis in Zuid-Amerika afgebroken en vicepremier Bülent Arinc veroordeelde de aanval in scherpe bewoordingen. "Deze aanval mag niet onbeantwoord blijven", zei Arinc. Hij voegde er wel aan toe dat er geen Turkse oorlogsschepen zullen uitvaren.

Arabische landen zoals Syrië en Libanon reageren scherp. "Een afschuwelijke misdaad waarbij de meest fundamentele normen van de menselijkheid en het internationaal recht met de voeten wordt getreden", klinkt het.

Sommige Arabische landen vrezen een nieuwe oorlog in het Midden-Oosten. De Samenwerkingsraad van de Golfstaten spreekt dan weer van staatsterrorisme.

Washington blijft eerder op de vlakte in zijn eerste reactie. Het Witte Huis betreurt de dodelijke slachtoffers van de "tragedie", maar wil eerst de juiste omstandigheden onderzoeken.

De Israëlische premier Netanyahu (foto) is op rondreis in Canada en de VS. Het was lang onduidelijk of hij zijn reis zou voortzetten, maar Netanyahu heeft nu toch beslist om vroegtijdig terug te keren naar Israël. Normaal zou Netanyahu morgen samen zitten met de Amerikaanse president Barack Obama, maar dat gesprek gaat dus niet door.

Rusland reageert duidelijker. Moskou noemt de aanval van Israël een "grove schending van het internationaal recht" en uit zijn diepe bezorgdheid. Het wil ook zoals talloze landen opheldering over de precieze feiten.

De Hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie, Catherine Ashton, vraagt Israël om een volledig onderzoek naar de omstandigheden rond het incident en de ambassadeurs van de Europese Unie zitten in Brussel rond de tafel om het incident te bespreken.

Ashton vraagt ook de onmiddellijke en onvoorwaardelijke doorgang van humanitaire hulp, commerciële goederen en personen van en naar Gaza. Ashton herinnerde eraan dat de Europese Unie de blokkade van de Gazastrook als "onaanvaardbaar en politiek contraproductief" beschouwt. 

Ashton sprak ook met de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Avigdor Lieberman. "Ik heb hem mijn diepste bezorgdheid uitgedrukt", zei Ashton tijdens een persconferentie. "Ik heb hem gezegd dat er een onderzoek moet komen naar de feiten geleid door Israël.

Ook Griekenland annuleert gezamenlijke militaire oefeningen met Israël. De Arabische Liga houdt morgen een extra vergadering over het incident en volgens de Iraanse premier Ahmadinedjad was de aanval onmenselijk. De Franse president Nicolas Sarkozy spreekt dan weer van "een overdreven gebruik van geweld".

Onder meer de Verenigde Naties vragen een onafhankelijk onderzoek. Secretaris-generaal Ban Ki-moon was naar eigen zeggen gechoqueerd. "Israël moet snel een duidelijke uitleg geven", klinkt het. Vanavond is er een spoedbijeenkomst van de VN-Veiligheidsraad.

Ontslagnemend minister van Buitenlandse Zaken Steven Vanackere (CD&V) noemde de raid van Israël "disproportioneel". "Dat er geweld gebruikt is, is betreurenswaardig", zegt hij. "De toegang tot de Gazastrook zou vrij moeten zijn."

Vanackere eist vooral dat de Belgische diplomaten contact mogen opnemen met de vijf Belgen die op de schepen zijn opgepakt en in de Israëlische havenstad Ashdod in een kazerne vastzitten.

Voor het kabinet van Buitenlandse Zaken in Brussel zijn een driehonderdtal betogers opgedaagd met Palestijnse vlaggen. Vanavond hebben enkele honderden mensen betoogd nabij de Israëlische ambassade.