"De jongeren willen het niet meer doen"

Weinig enthousiasme over de presidentsverkiezingen in landbouwmiddens. Landbouwers in de streek van Saint-Omer hebben wel andere zorgen, zo blijkt. En dat heeft alles te maken met de toekomst en de overlevingskansen van hun bedrijf.

Landbouw is een belangrijke economische sector in Frankrijk. Vee, varkens, pluimvee, tarwe, suikerbieten, aardappels, groenten en niet te vergeten wijn: je vindt het er allemaal. Frankrijk is goed voor 18 procent van de landbouwproductie van de Europese Unie, die toch 27 lidstaten telt. Een Franse presidentskandidaat die au sérieux wil worden genomen, moet zich absoluut laten zien op het "Salon de L'Agriculture", in het voorjaar.

In het departement Nord-Pas-de-Calais, net over de Belgische grens, worden veel groenten verbouwd. Dat kan al vroeg in het jaar door het relatief zachte klimaat.

In de buurt van het stadje Saint-Omer zijn de groenten uit de "Marais Audomarois" een begrip. In feite zijn die marais ingepolderde moerassen waar nu vooral aan tuinbouw wordt gedaan: een erfenis van de Benedictijner monniken uit onder meer Orval, die waren uitgestuurd om de regio te kerstenen, maar die ook een aanzet hebben gegeven tot de economische ontplooiing van de regio.

De "marais" zijn gekend voor witloof, maar vooral voor bloemkolen: 6 miljoen bloemkolen per jaar worden er geoogst, dat is zowat één bloemkool per Vlaming. De groententeelt geeft werk aan een 50-tal families. Het aandachtspunt is uiteraard kwaliteit, en dat vertaalt zich in allerlei streeklabels en biologische labels.

"Ons beroep verdwijnt"

"Bloemkool is goed voor 60 à 70 procent van de productie van ons bedrijf", vertelt Régis Morel. Zijn boerderij in het dorpje Clairmarais geeft werk aan vijf mensen, en in de piekperiodes kan dat oplopen. "We hebben geen probleem om extra handen te vinden", zegt hij, "er zijn veel jongeren die werk zoeken, of ze worden gewoon door scholen gestuurd, met een leercontract."

12 hectaren land verbouwen de Morels, goed voor 150.000 à 200.000 bloemkolen per jaar. "En in de winter oogsten we knolselder", voegt Régis er nog aan toe. Witloof is verleden tijd: "Dat vraagt te veel werk en is niet meer rendabel."

Het woord is gevallen: rendabiliteit. "We hebben het veel moeilijker nu, in vergelijking met vroeger. 90 procent van onze productie komt bij de supermarkten terecht en het zijn zij die de prijzen bepalen." Omdat de verdiensten mager zijn, zoeken de Morels hun heil in meer produceren en specialiseren.

"We krijgen nu 35 à 40 eurocent per bloemkool, terwijl die in de winkel aan 2 à 3 euro verkocht worden", klaagt Morel. Wat zou dan wel een goede prijs zijn volgens hem? "80 eurocent", luidt het antwoord.

Régis Morel pleit voor hogere compensaties voor de tuinbouwers als de groentenprijzen kelderen. "Er is geen staatshulp, dat is het probleem." En de verkiezingen zullen daar volgens hem niets aan veranderen. Hij heeft er geen goed oog in. "Ons beroep verdwijnt. De jongeren willen niet meer omdat het werk te zwaar is. Er zijn geen overnemers."

"Te veel regeltjes"

In de "Ferme de Milou", in Tatinghem", is de opvolging wel verzekerd, tot nu toe toch. De familie Capelle runt daar een gemengd bedrijf: veeteelt en akkerbouw. 30 koeien en 60 hectare graan, maïs, haver, suikerbieten en aardappelen: een relatief klein bedrijf.

"Hier is werk voor mijn broer en voor mezelf", legt de boerin Flore uit. De respectievelijke partners werken wel buitenhuis, en als het nodig is, kunnen de ouders nog een handje toesteken. 

De Capelles rooien het door hun melk te "valoriseren". In de boerderijwinkel verkoopt Flore zelfgemaakte yoghurt, boter en kaas. Ze kan met haar producten ook terecht in enkele lokale winkels en elke zaterdag staat ze op de markt van Saint-Omer.

In de Ferme de Milou worden de pijlen op Europa gericht. "Er zijn te veel regels, bijvoorbeeld op het vlak van hygiëne, en de regels voor de grotere bedrijven gelden ook voor kleine bedrijven zoals het onze. Dat is financieel zwaar om dragen."

De presidentsverkiezingen zeggen Flore Capelle niks: "Ik ga stemmen in eer en geweten." Maar van Parijs verwacht ze geen oplossingen: "Het is toch Europa die beslist."

Rik Arnoudt

Meest gelezen