Kernreactoren nog bedreigd door "meltdown"
Bij een kernsmelting of "meltdown" wordt de reactor zo warm dat het risico bestaat dat hij wegsmelt. Daardoor kan het radioactieve materiaal ontsnappen, wat kan leiden tot een grote besmetting van de omgeving. Als de koepel rond de reactor standhoudt, zou de schade beperkt blijven, maar als de reactor ontploft zoals in 1986 in Tsjernobyl, dreigt er een kernramp.
Door de zware aardbeving van zaterdag zijn de koelsystemen van veel kerncentrales beschadigd. Daardoor lopen de temperatuur en de druk op. Zaterdag is in reactor 1 in Fukushima, ten noorden van Tokio, het gebouw er rond ontploft, maar de reactor zelf zou nog onbeschadigd zijn. Wel is radioactief gas vrijgekomen.
In reactor 3 dreigt ook een ontploffing omdat gas zich ophoopt. Ook daar dreigt nu een "meltdown" en daarop is beslist om zeewater te gebruiken om de reactoren te koelen. Ook in andere reactoren in de buurt zijn er problemen, maar die zouden voorlopig minder erg zijn.
"Een wanhoopspoging", noemt de Amerikaanse expert Robert Alvarez dat. Het is de ontregeling van het koelsysteem door de aardbeving van vrijdag die mee de problemen veroorzaakt heeft. In de kerncentrale hoopt men dan ook snel de normale koelinstallaties terug in werking te krijgen.
Intussen zou het waterpeil hersteld zijn, waardoor het gevaar ingeperkt is, zo liet een topambtenaar weten.
Onrust bij andere kerncentrales
Ook op een andere nucleaire site, die van Onagawa, nabij de door de tsunami getroffen stad Sendai, zijn er verontrustende berichten binnengelopen over een verhoogde nucleaire straling, maar volgens de tv-zender NHK is dat niveau intussen weer normaal.
De nucleaire site van Onagawa telt drie reactoren. Na de aardbeving zijn die automatisch stilgelegd. Het koelingssysteem functioneert bij alle drie naar behoren, heeft Tohoku Electric, dat instaat voor de koeling, laten weten.
Ook zou er een probleem zijn met de kernreactor van Tokai ten westen van Tokio. Ook daar is het koelsysteem stilgevallen, maar een reservesysteem zou voorlopig nog wel werken. Dat draait evenwel slechts op één accu en er wordt nu gehoopt dat daar niets mis mee gaat.
De verhoogde straling zou komen van een andere installatie in een naburige prefectuur.
Stroom wordt gerantsoeneerd via "blackouts"
Bij de explosie van gisteren zijn 7 technici gewond geraakt. In een andere kerncentrale vlakbij, Fukushima 2, waar ook gevaar dreigde, zijn een dode en vier gewonden gevallen bij een ongeval met een kraan.
De problemen met de kerncentrales veroorzaken intussen een nijpend tekort aan elektriciteit. De regering heeft maatregelen aangekondigd om het stroomverbruik noodgedwongen te verminderen. In delen van Tokio en andere grote steden wordt elektriciteit gerantsoeneerd. De geplande "blackouts" zullen telkens drie uur duren.
Er zou ongeveer 25 procent elektriciteit te weinig zijn om aan de normale vraag te kunnen voldoen. De regering vraagt begrip aan de bevolking omdat het gaat om de ergste crisis sinds WO II.