De gevaarlijke job van "The ghost writer"
In "L’autre Dumas" van de Franse regisseur Safy Nebbou maken we kennis met ene Auguste Maquet (rol van Benoît Poelvoorde), die de inmiddels wereldberoemde Alexandre Dumas (rol van Gérard Depardieu) jarenlang als ghostwriter of "nègre" geholpen heeft bij zijn indrukwekkende productie van historische romans. Het verhaal - opgebouwd rond de amoureuze rivaliteit tussen beide mannen - is weliswaar fictief, maar de personages zijn wel degelijk historisch. In Parijs is er trouwens nog altijd een straat die naar Auguste Maquet genoemd werd.
In "The ghost writer" waarvoor regisseur Roman Polanski zich baseerde op de bestseller "The ghost" van de Britse schrijver Robert Harris, gaat het dan weer over fictieve personages: een spookschrijver (rol van Ewan McGregor) wordt ingehuurd om de politieke memoires van een Britse ex-premier (rol van Pierce Brosnan) te redigeren.
Maar de gelijkenissen met de echte ex-premier Tony Blair zijn zo frappant, dat auteur Robert Harris, die zelf ook de scenario-adaptatie schreef, geen enkele moeite doet om dat te ontkennen. Hij wil alleen maar benadrukt zien dat de intrige waarin zijn personages verzeild geraken niet aan de realiteit ontleend werd. Alhoewel...
Wie voordien niet wist wat een ghostwriter is en wat zo’n man/vrouw doet, kon dat begin dit jaar misschien te weten komen door een aflevering te bekijken van... "F.C. De Kampioenen". In "De Bomabio" kon men zien hoe Boma zich door het succes van Goedele’s boeken geroepen voelt om ook maar eens zijn autobiografie te schrijven.
Als dat niet blijkt te lukken, doet hij een beroep op Marc als ghostwriter om dat dan maar in zijn plaats te doen. De gevolgen zijn niet te overzien. Marc komt allerlei zaken te weten die Boma liever geheim wil houden en dus niet gepubliceerd wil zien. Carmen meent te weten dat ze niet eens vermeld zal worden en begint dan maar woedend aan haar eigen versie van Boma’s leven, onder de suggestieve titel "De naakte waarheid". Van zijn kant wacht Fernand de publicatie van Boma’s autobiografie niet eens af om hem alvast een proces aan te doen wegens laster.
"Ghostwriting" veroorzaakt vaker problemen
Dat "ghostwriting" wel vaker misverstanden veroorzaakt, wist men al in 1940, bij voorbeeld in de komische musical "Rhythm on the river". Daarin draaide het verhaal rond een beroemde songwriter, die zowel voor de muziek als voor de teksten een beroep doet op twee ghostwriters (respectievelijk vertolkt door Bing Crosby en Mary Martin), maar zonder dat ze van elkaars bestaan op de hoogte zijn.
Ook in de Franse komedie "Mensonges et trahisons et plus si affinités..." van scenarist-regisseur Laurent Tirard uit 2004 draait het verhaal rond een ghostwriter. Raphaël (rol van Edouard Baer) schrijft aan de lopende band "autobiografieën" van allerlei beroemde Fransen. Het kost hem geen enkele moeite. Maar met de literair meer ambitieuze probeersels, die hij onder zijn eigen naam zou willen publiceren, heeft hij het lastiger. En dus aanvaardt hij nog maar eens een opdracht: de autobiografie van een beroemde voetballer (rol van Clovis Cornillac). Dat bij die man arrogantie en domheid om voorrang strijden, is op zichzelf al erg. Maar dan blijkt ook nog eens dat zijn vriendin net het meisje is waar Raphaël reeds op de schoolbanken verliefd op was.
De ambiguïteit en het mysterie dat ghostwriters soms omringt, werd ook nog gebruikt door Claude Lelouch in zijn thriller "Roman de gare" uit 2007. Het verhaal begint met een zogenaamde flash-forward: de ondervraging door de politie van een bekende schrijfster (rol van Fanny Ardant). Het betreft een moordonderzoek. Zou het slachtoffer misschien haar ghostwriter zijn?
Maar naarmate het verhaal zich dan ontwikkelt, wordt de kijker steeds weer op het verkeerde been gezet. De man (rol van Dominique Pinon), die beweert de ghostwriter te zijn, zou misschien ook die net ontsnapte moordenaar kunnen zijn. Of die leraar die zopas zijn vrouw en kinderen in de steek heeft gelaten. En dan is er nog dat meisje dat hem vraagt of hij niet even, om haar moeder niet ongerust te maken, wil doen alsof hij haar verloofde is. Een ghostwriter kan blijkbaar erg veel gedaantes aannemen. Of toch niet?
Jan Temmerman