"Recht op informatie ingeperkt door recht op privacy"
Op Facebook en via Twitter ventileerde de minister haar ongenoegen.
"Het recht op informatie wordt beperkt door een even belangrijk recht op privacy", schrijft Lieten. "Vanmorgen was ik verontwaardigd toen ik de foto's in de kranten zag van de kindjes uit Lommel en Heverlee."
Lieten citeert uit de Code van de Raad voor de Journalistiek. "Minderjarige slachtoffers worden in de regel niet geïdentificeerd, minstens wordt uiterst terughoudend omgegaan met gegevens die identificatie mogelijk maken. Volledige identificatie en herkenbare beelden zijn in de regel niet toegestaan."
"Ik vraag mij af of de redacties aan de ouders de toestemming hebben gevraagd om de foto's van de kinderen te mogen publiceren?", zegt Lieten ook.
"Er is persvrijheid in ons land en dat betekent dat de overheid niet zegt wat de pers kan doen en mag doen. De pers doet dat zelf. Maar ik vraag de media de code en de regels te respecteren die ze zelf hebben opgelegd", beklemtoont Lieten op de dag van nationale rouw in "De ochtend" op Radio 1.
Ook onder meer Rondpunt vzw en de organisaties Ouders van Verongelukte Kinderen en Over-Hoop zeggen dat ze verbijsterd zijn door de voorpagina's van enkele kranten.
De Raad voor de Journalistiek laat weten dat ze de zaak gaat onderzoeken. Premier Elio Di Rupo (PS) en Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) hebben de pers nog eens opgeroepen om sereen te zijn in de berichtgeving en de privacy van de getroffen families te respecteren.
"Het is op de rand, ja"
Het Nieuwsblad is een van de kranten die de foto's van de slachtoffers op de voorpagina heeft gepubliceerd. Hoofdredacteur Liesbeth Van Impe (foto in tekst) verdedigt de aanpak in "Reyers laat".
"We hebben de foto's bewust klein gehouden en in zwart-wit op de voorpagina geplaatst. We hebben geprobeerd om de impact van deze ramp te vatten. Maar dat hebben we niet uit sensatie gedaan en het is geen schreeuwerige voorpagina. Het is als een eerbetoon bedoeld."
Van Impe erkent dat de krant de foto's op internet heeft gevonden en dat de krant van de meeste ouders geen toestemming heeft gevraagd. "Het is een afweging die we hebben moeten maken. Het is op de rand, ja. Maar het is er niet over, we hebben dit niet gedaan uit sensatiezucht."
"Een waardige hommage aan de kinderen"
Ook Paul Daenen van Het Laatste Nieuws begrijpt de discussie niet. Hij vindt net als Liesbeth Van Impe dat de publicatie van de foto's een eerbetoon is aan de slachtoffers. "Ik hoef me niet te verdedigen", zegt hij. "Deze discussie wordt op gang gebracht door politiek correct denkenden. Ik hoor hen niet als er bijvoorbeeld afschuwelijke beelden in de media verschijnen van kinderen in de Syrische stad Homs."
Volgens Daenen zijn de foto's die Het Laatste Nieuws gebruikt heeft openbaar. "Ze zijn onder meer te zien op internet of ze hangen aan de scholen waar iedereen de slachtoffers kan groeten. Waarom zou een krant dat niet mogen? Wat wij gedaan hebben, is een waardige hommage aan de kinderen", besluit Daenen.
Standpunt van hoofdredactie en deontologische adviesraad van VRT
De VRT-nieuwsdienst heeft gekozen voor sereniteit en heeft dus geen foto’s gepubliceerd. Dat is een keuze van onze nieuwsdienst die vrij spontaan tot stand is gekomen, maar waar we ons nog altijd goed bij voelen. Maar doen andere media dan iets dat beroepsethisch niet geoorloofd is ?
In principe heeft iedere burger portretrecht. Hij of zij beslist dus zelf waar en wanneer zijn afbeelding mag gebruikt worden. Voor kinderen beslissen de ouders.
Nu zullen de foto’s die andere media tonen, waarschijnlijk van een publieke website komen. De website van de school bijvoorbeeld of van sociale media. Het is een kluif voor juristen of mensen door foto’s te (laten) publiceren op vrij toegankelijke pagina’s daarmee ook toestemming hebben gegeven om diezelfde foto’s te publiceren wanneer er tragisch nieuws is. Ons ethisch aanvoelen is alvast van niet.
We denken dat de foto’s heel confronterend moeten zijn voor de ouders en dat sommigen allicht toch zullen vinden dat het niet geoorloofd is dat we op dit tragische moment zonder hun toestemming aan de slag gaan met foto’s waarop hun kinderen te zien zijn. Uiteraard is het ook niet bepaald het moment om ouders te contacteren om hun toestemming te vragen.
Daarom hebben we -in dit specifieke geval- de afgelopen dagen geen foto’s gepubliceerd. Dat kan wijzigen mochten de ouders de komende dagen zelf beslissen foto’s vrij te geven.