"Het Amerikaans Theater had iets Hollywoodiaans"

Vandaag verlaat de VRT het Amerikaans Theater in het Ossegempark in Brussel. Na 54 jaar sluit de openbare omroep een van zijn belangrijkste monumenten. Tot de verbeelding sprekende televisieprogramma's werden uitgezonden vanuit het opmerkelijke gebouw.

Het gebouw maakt deel uit van de Wereldexpo in Brussel in 1958. Het is het paviljoen van de Verenigde Staten en is een van de meest populaire gebouwen. "Ik kwam tijdens de Expo op mijn 12e voor het eerst in dat gebouw", zegt Mike Verdrengh (foto in tekst). "Ik kon toen niet vermoeden dat ik er minder dan 10 jaar later zelf tv-programma's zou presenteren."

Het gebouw zou oorspronkelijk maar een half jaar blijven staan. Maar na de Expo blijkt het duurder te zijn voor de Amerikaanse overheid om het af te breken dan om het te laten staan. De Belgische staat krijgt het gebouw, met inboedel, voor 1 symbolische dollar. Omdat er een studio in het gebouw is, mag de NIR-INR er zijn intrek nemen. Het gebouw is vooral uniek door zijn ronde vorm. Vanaf oktober 1959 doet het dienst voor opnames met publiek. In 1960 wordt de BRT opgericht en het Amerikaans Theater (AT) is voor de jonge BRT en de prille televisie in Vlaanderen van onschatbare waarde. Het nieuwe omroepgebouw aan de Reyerslaan moet dan nog gebouwd worden (het zal in 1972 klaar zijn).

"Televisie was als een altaar"

In de jaren 60 en 70 wordt er Vlaamse entertainmentgeschiedenis geschreven in het gebouw. Amusementsprogramma's als "100.000 of niets", "Canzonissima" en "Wies Andersen show" gaan er in de ether. Presentatoren als Jan Theys, Walter Capiau, Luc Appermont (foto in tekst), Bart Peeters, Anja Daems, Margriet Hermans en vele anderen beleven er hun gloriemomenten.

"Mijn eerste herinnering is dat de Rolling Stones er kwamen optreden", zegt Bart Peeters. "Zij werden toen geïnterviewd door Nonkel Bob en Tante Terry." Ook de Beach Boys en Elton John staan er op het podium. Muziekshows als "Vox pop" en "Eurosong" worden later ook uitgezonden vanuit het Amerikaans Theater. Studio 58 staat bekend voor de vele concerten die er hebben plaatsgevonden. De afgelopen jaren worden de "Radio 1 Sessies" en het Radio 2-programma "En nu serieus" vandaaruit uitgezonden.

"De groten der aarde van het enterainment zijn er gepasseerd", benadrukt Mike Verdrengh. "Sophia Loren, Gina Lollobrigida, Rolling Stones, Dalida en Cliff Richard. Er kan nu technisch veel meer dan toen, maar de verwondering was in die pionierstijd veel groter. Televisie was als een altaar. Het toestel had in de huiskamer een sacrale plaats. De lichten werden gedoofd en het spektakel kon beginnen. Al die grote pioniers - Pros Verbruggen, Jef Burms, Johan Anthierens en Jo Leemans - kwamen vaak via het AT tot in de Vlaamse huiskamer."

"Alle grote shows gebeurden in het Amerikaans Theater", aldus Margriet Hermans. "Het had grandeur, iets Hollywoodiaans. En heel raar, in het AT moest je altijd naar beneden, alles zat onder de grond, ook onze loges." Het gebouw is voor velen (en vooral voor bezoekers) een doolhof, met zijn ontelbare gangen, trappen en ruimtes. "Wanneer een live-show dan weer eens tot een goed einde gebracht was, bleef iedereen altijd hangen; er was er maar één die altijd direct naar huis en dat was Luc Appermont", weet Hermans nog.

Prins Albert protesteert tegen zendmast

Die "plichtsbewuste" Luc Appermont herinnert  zich dan weer een andere anekdote. "Ik weet dat prins Albert (hij was nog geen koning) protesteerde tegen de zendmast die de BRT had laten bouwen naast het AT (foto onderaan in tekst). Ze dachten dat er iemand kon op staan die kon binnenkijken in hun slaapkamers", weet Appermont. De directie heeft toen plechtig beloofd dat er niemand op die toren zou rondlopen.

Een van de meest besproken programma's die vanuit het AT zijn uitgezonden, is ongetwijfeld de eerste "Pak de poen"-show, die gepresenteerd werd door de acteurs René en Manu Verreth (foto in tekst).

"Ze zochten naar een beetje extreme figuren om dat te laten presenteren en dat werden de broers Verreth. Maar wat men over het hoofd gezien had, was dat acteurs gewoon zijn om geregisseerd te worden. Een presentator van een liveshow waarin alles kon misgaan, waarin telefoons moesten gedaan worden met kijkers die niet opnamen, dat was voor die mensen een hel. Maar ik ben niet diegene die lacht met hen, zelfs mochten wij daar als professionele presentatoren gestaan hebben, dan zouden wij het heel moeilijk gehad hebben. Alles liep daar mis. Dus, they are not to blame."

Thuisbasis voor Radio 2 sinds 1995

Radio 2 Vlaams-Brabant zendt sinds 1995 uit vanuit het Amerikaans Theater. In de rotonde zitten de regionale redactie en nieuwe radiostudio's. Ook veel programma's van Radio 2 die nationaal uitgezonden worden, zijn er opgenomen (o.m. "De Pré Historie" en "Recht voor de raap").

Morgen neemt de ploeg van Radio 2 zijn intrek in het stadhuis van Leuven, in het Radiohuis "R".

Wat brengt de toekomst voor het Amerikaans Theater?

Het Amerikaans Theater staat na vandaag leeg. De directie van de concertzaal Ancienne Belgique heeft al interesse getoond voor het gebouw, maar heeft niet genoeg geld om het te kopen.

"Het is een legendarisch gebouw. Ik vind het jammer dat het verdwijnt omdat het voor Vlamingen in Brussel en ook in heel Vlaanderen iets betekend heeft. Dat was een Vlaamstalig bastion en dat verdwijnt nu", zegt Luc Appermont. "Ik vind dat wel jammer. Het behoort tot het culturele erfgoed."

"Dat theater mag niet verdwijnen", vindt ook Mike Verdrengh. "Ik hoop alleen maar dat de toekomst ervan even sacraal en vol verwondering mag zijn als de voorbije periode."

Programma's uit de "showbizztempel van de openbare omroep"

jaren 50: "100.000 of niets"

jaren 60: "Tienerklanken", "Canzonissima"

jaren 70: "Eurosong", "De Wies Andersen show"

jaren 80: "Bij nader inzien", "IQ Quiz", "De gong show", "Hit hit hoera", "TV Touché", "De pak de poen-show", "Sterrenwacht", "Namen noemen"

jaren 90: "De drie wijzen", "De droomfabriek", "Baraka", "Tartufo", "Publiek geheim", "Zomerkuren", "Abracadabra", "U hoort nog van ons", "De notenclub", "Coupe Margriet", "Zomerliefde"

jaren 2000: "Aan tafel", "Vox pop", "De thuisploeg", "Goeie vrijdag", "Zonde van de zendtijd", "De premiejagers", "De Canvascrack"

Meest gelezen