Het bruto binnenlands product is 80 jaar

Het "gross domestic product" was een kind van de "Great Depression", de zware economische crisis die de jaren 30 teisterde. Het werd precies 80 jaar geleden aan het Amerikaanse Congres voorgesteld door de Amerikaans-Oekraeïnse economist Simon Kuznets (foto). 

Volgens hem was het gdp -of bbp zoals wij dat noemen- de beste methode om het economisch herstel of gebrek eraan te meten. Als snel gebruikten steeds meer landen die methode en Kuznets kreeg in 1971 de Nobelprijs voor Economie voor zijn creatie. 

Simpel gesteld is het bruto binnenlands product de waarde van alle goederen en diensten die binnen een bepaald land (of economisch blok zoals de EU en de eurozone) geproduceerd worden door zowel de privésector als de overheid. Dat cijfer wordt om de drie maanden vastgesteld en vergeleken met de vorige kwartalen.

Als er twee opeenvolgende kwartalen zijn met een negatieve groei (een daling van het bbp dus), spreken met over een recessie. Het volstaat om een kwartaal te groeien, om uit die recessie te geraken. Het bbp zegt dus veel over de evolutie van de economie van een land of blok, maar het cijfer kan ook vergeleken worden met dat van andere landen.

In 1999 omschreef het Amerikaanse ministerie van Handel het bbp als "one of the great inventions of the 20th century", maar die mening wordt niet algemeen gedeeld. Er komt steeds meer kritiek op het klassieke bbp dat te beperkt zou zijn om de moderne economie weer te geven.

Voormalig VS-minister Robert Kennedy merkte in de jaren 60 al op dat het bbp niet noodzakelijk meer welvaart betekent. Meer gevangenissen, meer kernraketten, luchtvervuiling en reclame voor tabak doen ook het bbp stijgen, maar niet de gezondheid van de gezinnen, zei hij.

Meer recent vinden ook de Franse regering (toen nog onder Sarkozy) en VS-Nobelprijswinnaar voor Economie Joseph Stiglitz het bbp als graadmeter totaal achterhaald. In China is het idee ontstaan van een "groen bbp", dat de gevolgen van milieuvervuiling aftrekt van de groei. In dat geval zou de Chinese groei heel wat lager uitvallen. Een opvallende benadering is die in het boeddhistische koninkrijk Bhutan, dat geen bbp berekent, maar wel een "bng", wat staat voor "bruto nationaal geluk". 

Als we de Europese Unie als één economische eenheid beschouwen, heeft Europa met 16.673 miljard dollar in 2012 de grootste economie ter wereld. Als we enkel per land kijken, is de Verenigde Staten met 16.244 miljard de grootste economie.

Daarna gaapt er een grote kloof met China op de derde plaats (8.358 miljard) voor Japan (5.960 miljard), Duitsland (3.425 miljard), Frankrijk (2.600 miljard) en Groot-Brittannië (2.470 miljard). Dan volgen Brazilië (2.250 miljard), Rusland (2.020 miljard), Italië (2.000 miljard) en India (1.870 miljard). België staat op de 25e plaats met 483 miljard dollar.

Als we het het bbp per inwoner bekijken, staan Liechtenstein, Monaco, Luxemburg, Noorwegen, Qatar, Bermuda, Zwitserland, Macau, Australië, San Marino, de Kaaimaneilanden, Koeweit en Denemarken in de top-10. U ziet zelf ook wel waar de beperking in die berekeningswijze zit.