Wat zijn dat, sociale verkiezingen?

Vanaf vandaag tot 20 mei kunnen werknemers in grotere bedrijven hun vertegenwoordigers in de overlegorganen van hun bedrijf kiezen. Enkele veelgestelde vragen over wat de sociale verkiezingen nu eigenlijk inhouden. Wat gebeurt er in die overlegorganen en hoeveel vertegenwoordigers kan je kiezen?

Wat zijn sociale verkiezingen?

Sociale verkiezingen dienen om een ondernemingsraad (OR) en/of een comité voor preventie en bescherming op het werk (comité PB) te vernieuwen of op te richten. In de OR en het comité PB zitten evenveel vertegenwoordigers van de werknemers als van de werkgever. Het zijn de vertegenwoordigers van de werknemers die nu verkozen worden. Wie de werkgever vertegenwoordigt in deze overlegorganen, kiest het bedrijf zelf.

Er zijn geen sociale verkiezingen in mijn bedrijf. Hoe komt dat?

Enkel grote bedrijven zijn verplicht om overlegorganen op te richten. De grens ligt op 50 werknemers voor een comité voor preventie en bescherming op het werk, en op 100 werknemers voor een ondernemingsraad.

Kleinere bedrijven, zoals KMO's, moeten geen verkiezingen organiseren. Er kan wel een informeel overleg zijn binnen zo'n bedrijf. Ook sommige sectoren doen niet mee. Meer daarover lees je hier.

Sommige bedrijven die wel aan de minima voldoen, houden ook geen sociale verkiezingen omdat ze zijn opgeschort. Daar kunnen verschillende redenen voor zijn. Meer daarover lees je hier.

Wat doet een comité voor preventie en bescherming op het werk?

In het comité PB draait alles rond veilige en gezonde werkomstandigheden bewaken en creëren, zoals het voorkomen van arbeidsongevallen en beroepsziekten, hygiëne, veiligheidsproblemen, pesten op het werk en stress, ongewenste intimiteiten op het werk, maar ook over het naleven van de wetten rond brandveiligheid en milieuwetgeving.

Het comité bespreekt bijvoorbeeld welke beschermingsmiddelen als maskers en helmen het bedrijf moet aankopen. Wie verkozen is in het comité PB, moet ook de klachten van collega’s verzamelen en deze ter sprake brengen in het comité. Het comité vergadert normaal gezien 1 keer per maand.

Waar houdt een ondernemingsraad zich mee bezig?

De ondernemingsraad bespreekt de economische en financiële toestand van het bedrijf. Het gaat onder andere over het personeelsbestand, de productiviteit en concurrentiepositie van het bedrijf en toekomstperspectieven. Wie verkozen is voor de OR, kan de jaarrekeningen en de balans inkijken. De OR moet ook adviezen geven over het personeelsbeleid, arbeidsorganisatie (zoals uurroosters, jaarlijkse vakantie), vorming en opleiding van werknemers en onthaal van nieuwe medewerkers.

Wat is een speciale ondernemingsraad?

De ondernemingsraad komt elke maand 1 keer samen. Maar wanneer er belangrijk nieuws is, kan de directie beslissen om een extra ondernemingsraad bijeen te roepen, wat men een speciale ondernemingsraad noemt. Belangrijk nieuws gaat vaak over fusies, herstructureringen of faillissementen: economische gebeurtenissen die de onderneming ingrijpend zullen veranderen.

Waarom zijn er nu verkiezingen?

De sociale verkiezingen vinden om de 4 jaar plaats. De laatste verkiezing dateert van 2008, dus is het opnieuw tijd voor verkiezingen. De verkiezingen zijn belangrijk omdat ze de machtsverhoudingen tussen de verschillende vakbonden weergeven.

Tot nu toe was de christelijke vakbond ACV altijd de grootste (65,3% in de comités PB in Vlaanderen - 53,4% in België), gevolgd door de socialistische vakbond ABVV (28,6% in de Vlaamse comités PB, 36,7% in België), en de liberale vakbond ACLVB (6,1% in de comités PB in Vlaanderen en 9,8% in België).

Voor de ondernemingsraden liggen de percentages in dezelfde lijn. Daarbij komt wel nog de vakbond NCK, de Nationale Confederatie van het Kaderpersoneel, die ongeveer 0,6% haalt in de raden in Vlaanderen, 1,1% in heel België.

Over hoeveel mandaten gaat het in mijn bedrijf?

Voor zowel het comité voor preventie en bescherming op het werk als de ondernemingsraad geldt de volgende verdeling:

  • 4 gewone leden voor een onderneming tot en met 100 werknemers;
  • 6 gewone leden voor een onderneming met 101 tot 500 werknemers;
  • 8 gewone leden voor een onderneming met 501 tot 1.000 werknemers;
  • 10 gewone leden voor een onderneming met 1.001 tot 2.000 werknemers;
  • 12 gewone leden voor een onderneming met 2.001 tot 3.000 werknemers;
  • 14 gewone leden voor een onderneming met 3.001 tot 4.000 werknemers;
  • 16 gewone leden voor een onderneming met 4.001 tot 5.000 werknemers;
  • 18 gewone leden voor een onderneming met 5.001 tot 6.000 werknemers;
  • 20 gewone leden voor een onderneming met 6.001 tot 8.000 werknemers;
  • 22 gewone leden voor een onderneming met méér dan 8.000 werknemers


Hoe zit het met de directie?

Die stemt niet mee, maar ze zijn ook vertegenwoordigd in de overlegorganen. Het comité PB en de ondernemingsraad zijn paritair samengesteld. Dat wil zeggen dat er evenveel vertegenwoordigers van de werknemers als van de werkgever in het comité PB en de ondernemingsraad moeten zitten.

Voorbeeld: in een onderneming met 300 werknemers zullen 6 vertegenwoordigers van de werknemers en 6 vertegenwoordigers van de werkgever in het comité en de raad zitten. Het bedrijf kiest wel zelf wie er als vertegenwoordiger van de werkgever in het comité PB of in de ondernemingsraad zit.

Andere FAQ's over de sociale verkiezingen

Anke Fransen

Meest gelezen