Bah, Boekenbeurs?

Niet dat Pascale Naessens, Jeroen Meus, Sergio Herman, K3 of andere striptekenaars over een gebrek aan belangstelling hadden te klagen, maar monsterlijk lange wachttijden (zoals voor Astrid Bryan vorig jaar) waren er nooit.

Deze Boekenbeurs was aarzelend begonnen, met relatief weinig volk en weinig kopers tijdens de eerste dagen. Maar een persoonlijke en uiteraard wetenschappelijk onverantwoorde peiling onder de uitgevers leert dat die aan de eindstreep, waar de prijzen worden uitgedeeld, niet te klagen hebben gehad (met minder bezoekers, jawel, maar een status quo of heel licht verlies in de verkoop).

Behalve één misschien: de zaakvoerders van de nog jonge uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts lieten dit weekend in een opiniestuk geen spaander heel van de hele Boekenbeurs. Kwatongen beweren dat de oorzaak voor het bijzonder kritische stuk in een minder jaar voor de uitgeverij moet worden gezocht. Het woord "nestbevuiling" viel meer dan eens bij hun collega's. Het bleef een opvallend statement tégen de beurs in haar huidige vorm.

Is de Boekenbeurs dan niet vatbaar voor verbeteringen? Nog geen klein beetje. Misschien moet er een andere locatie gezocht worden, want Antwerp Expo zit echt wel aan zijn limieten. Een boekendomino (om half acht 's ochtends) was niet de beste vondst. De drank en de broodjes zijn te duur. Er is geen goede band tussen de lezingen en gesprekken in de Blauwe, Groene, etc Zalen en de boekenstands.

Maar de blijvende populariteit van de beurs toont toch aan dat de tienduizenden bezoekers de mankementen en de mindere punten voor lief nemen, en dat de Boekenbeurs voor velen een uitstap is waar ze met plezier naar uitkijken.

Twee uur voor de sluiting stond er nog een rij aan de twee ingangen, dat zegt toch iets. Deze beurs was de vuurdoop voor André Vandorpe, de nieuwe directeur van organisator Boek.be, allicht heeft hij ideeën opgedaan voor de volgende, betere editie.

Wat mij in deze 77e editie is opgevallen, is de verschuiving van literatuur naar de nevenproducten ervan. Ik zag op de stand van De Standaard Boekhandel dvd's te koop. Ik zag een stand van leeszetels (tot daar aan toe) maar ook van bedden. Van bier en van een telecomleverancier.

Ik had een groothandel in instantsoep of chips kunnen beginnen, had ik iedere keer een zakje aangenomen van de gulle schenkers. Ik werd iedere dag aangeklampt door jonge lieden die mij een abonnement op een krant poogden aan te smeren. Dat werkt op de zenuwen, op de duur.

De omgekeerde wereld bestond ook: her en der stonden tijdens weekdagen "hulpbibliothecarissen" opgesteld, gewapend met een tablet, een hart vol boeken en een eindeloos geduld, aan wie je alles over boeken en de beurs kon vragen (welk boek aan welke stand te vinden was, bijvoorbeeld).

En er was de schattige namaak-literatuur-machine, de Azertyfactory, waar beginnende auteurs of mensen die gewoon graag schrijven hun teksten of poëzie op een online-platform konden posten. Duizend mensen hebben dat gedaan.

Het e-paviljoen sloeg mij met verstomming: ik zag jonge kinderen daar haast achteloos met de nieuwste technologieën omgaan. Maar ik heb dan ook - lang geleden weliswaar - met een griffel op een lei geschreven in de klas. Ik heb ook iedere dag wel een jongedame of twee met een hoofddoek gezien, sprekend met Antwerpse of West-Vlaamse tongvallen, en met romans van jonge Vlaamse auteurs in de hand aan de kassa. Dat was vorig jaar allesbehalve het geval.

Het publiek op deze Boekenbeurs was overigens opvallend jong, gemiddeld jonger dan 34. De schoolbezoeken zullen dat cijfer wel naar beneden drukken, maar dan nog blijft het een heuglijk getal.

De vaste weirdo's en consorten - met hun waanideeën en utopische projecten - waren ook present, zij het niet allemaal. Een mens vraagt zich dan af waar ze gebleven zijn, want ze horen erbij. Ik heb het al geschreven: de boekenbeurs is Vlaanderen in het klein. Wat mij betreft mag dat zo blijven.

Louis van Dievel