50 jaar taalgrens – Jos Bouveroux

Het was eind jaren 50 al duidelijk dat de Vlaamse Beweging haar slagkracht had teruggewonnen. Een jonge Wilfried Martens hield toen al een toespraak voor de IJzerbedevaart, waarmee hij het thema opnieuw op tafel zette. Hij pleitte zelfs ronduit voor federalisme.
opinie
Opinie

Zo ver wilde de Vlaamse Beweging nog niet gaan. Met massaal bijgewoonde Marsen in Brussel in ’60 en ’61 wilde zij vooral een taalgrens afdwingen, die een einde moest maken aan de Franstalige veroveringszucht.

In die tijd werd via tienjaarlijkse talentellingen afgedwongen welke gemeente bij welke taalgroep behoorde. Maar al die tellingen bleken telkens weer in het nadeel van de Vlamingen te spreken. Vandaar de eis om een heuse taalgrens te trekken, die eens en voor altijd de situatie moest vastleggen.

Einde maken aan de Franstalige veroveringszucht

De rooms-rode coalitie van Théo Lefèvre had daar wel oog naar. Ze presteerde bijna het onmogelijke door in het land een taalgrens te trekken.

Er waren natuurlijk uitzonderingen. Zo werd Komen-Moeskroen bij Henegouwen gevoegd en Voeren bij Limburg. Er waren ongezouten Vlaamse reacties op het voorstel, maar in globo genomen waren de Vlamingen de winnende partij. De Franstaligen moesten afdruipen.

Philipe Mouraux zei me zoveel jaren later dat Paul-Henri Spaak beter de situatie in Londen en Parijs kende dan in Brussel. Meteen was de toon gezet.

Taalgrens moest staatsgrens worden

De Vlamingen kregen hun taalgrens onder meer in ruil voor de zes gemeenten rond Brussel. Daar werden zogenoemde taalfaciliteiten ingevoerd net zoals op andere plaatsen (Voeren!).

Maar wat velen niet beseften, was dat de taalgrens voor de flaminganten van toen in feite een staatsgrens moest worden. Jonge federalisten à la Martens moesten niet meer overtuigd worden. En zo is een taalgrens ook langzamerhand een staatsgrens geworden. Om deelstaten te kunnen bouwen, moest er ook een grens zijn. Elke staatshervorming maakte de taalgrens wat steviger.

Historisch belang

Het vastleggen van de taalgrens was dan ook van groot historisch belang. De federalisten aan beide zijde van de grens konden beginnen aan de opbouw van de gewesten.

De bekroning daarvan was de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde, het enige relict waar Vlaamse en Franstalige partijen elkaar nog ontmoetten. De taalgrens is nu een heuse staatsgrens geworden.

(De auteur is oud-hoofdredacteur van VRT-nieuws.)

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen