Cumulatie in de politiek: wat mag en wat kan?
Een ministerfunctie en een functie als lokaal politiek mandataris met elkaar combineren is uit den boze. Daar geldt een wettelijk verbod op, bevestigt de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG). Een verkozen burgemeester kan zich uiteraard laten vervangen als hij minister wordt. Dat heeft Alexander De Croo (Open VLD) bijvoorbeeld gedaan in Brakel, toen hij minister werd in de federale regering.
Maar kan een burgemeester, een schepen of een OCMW-voorziter tegelijk ook Vlaams of federaal parlementslid zijn? Jazeker, luidt het antwoord, maar de wetgever bouwt wel financiële beperkingen in. Zo mag het bedrag dat parlementsleden via een lokaal mandaat bijverdienen hoogstens de helft van hun parlementaire wedde bedragen.
Bij CD&V mag cumuleren niet als het gaat over gemeenten met meer dan 30.000 inwoners. Er kan wel een uitzondering worden gemaakt. Als de betrokkene al een parlementair mandaat had en een lokaal uitvoerend mandaat wil, moeten de lokale partijbesturen daarover oordelen. In het geval van Carl Devlies (foto) is dus geoordeeld dat een cumul niet wenselijk was. Omgekeerd moet een hoger partij-echelon zijn fiat geven als een lokaal mandataris een parlementair mandaat wil.
"Onze statuten bepalen dat een lokaal mandataris de toelating van de partijleden moet krijgen voor hij kandidaat mag zijn op een lijst voor het Vlaams of federaal parlement", luidt de regel bij Open VLD. Ook de Vlaamse liberalen hebben veel lokale mandatarissen die een zitje hebben in een hogere volksvergadering. "Die afweging moet lokaal gemaakt worden", zegt partijwoordvoerder Tom Ongena.
Bij de SP.A gelden gelijkaardige regels: een Europees, een nationaal of een gewestelijk mandaat kan in principe niet worden gecombineerd met het ambt van burgemeester, schepen of OCMW-voorzitter. Maar wat met figuren als de Antwerpse burgemeester Patrick Janssens, die ook Vlaams parlementslid is? "Een afwijking op de regel kan, met goedkeuring, van de lokale partijafdeling, een provinciaal congres of het partijbureau", luidt het antwoord.
Bij de N-VA moest je vroeger toestemming vragen aan de partijraad als je als lokaal mandataris ook een zitje in een parlement nastreefde, en daar werd in de praktijk vrijwel altijd positief op geantwoord. Nu de partij groter is geworden, kan de partijraad zich niet meer over alle kwesties meer buigen en moet het overkoepelend arrondissementeel bestuur zijn "go" geven. Dat is bijvoorbeeld gebeurd bij Theo Francken (foto), die burgemeester van Lubbeek wordt.
Bij Groen zijn ze principieel tegen cumuleren. In de partijstatuten staat er dan ook een verbod op cumuleren.
Over het combineren van een parlementair mandaat en een lokaal politiek mandaat zal je niets vinden in de statuten van Vlaams Belang. "Het probleem stelt zich bij ons niet", verklaart Vlaams parlementslid Joris Van Hauthem. Het cordon sanitaire maakt regelgeving hier overbodig.