Verbreding is er, nu de verdieping

Het was N-VA-voorzitter Bart De Wever die de heikele kwestie van de financieringswet op tafel legde. Niet veel later werd De Wever onwel en werden de onderhandelingen opgeschort. Intussen heeft hij naar verluidt goed geslapen en is er niets met hem aan de hand. De Wever mag dan weer fris als een hoentje zijn, de toestand van de onderhandelingen over een staatshervorming is ver van optimaal. De Franstaligen hadden de voorbije dagen duidelijk gemaakt dat er voldoende "vette vissen" op tafel lagen en dat ze niet bereid waren verdere toegevingen te doen aan de Vlamingen.

Samen met de andere Vlaamse partijen besloot de N-VA zich daarbij neer te leggen. Aan de "perimeter" (de bevoegdheden die naar de deelstaten gaan, red.) wordt dus niet meer geraakt. De verbreding (kinderbijslag, delen van gezondheidszorg en arbeidsmarktbeleid, red.) is er dus, maar voor N-VA is dit nog niet voldoende voor een akkoord. Eerst moet er "verdiept" worden. Lees: als Vlaanderen nieuwe bevoegdheden krijgt, moet Vlaanderen op dat domein ook een echt beleid kunnen voeren. Daarom heeft De Wever ook de financieringswet -met de steun van de andere Vlaamse partijen- op tafel gelegd.

Tot grote ergernis van Di Rupo. Volgens hem had hij een "herenakkoord" met De Wever dat aan de financieringswet niet geraakt zou worden. Ook de andere Franstaligen partijen willen niet weten van een fundamentele aanpassing van de wet uit 1989. Vanwaar die gevoeligheid? De financieringswet regelt de inkomsten voor de deelstaten. Ongeveer een vierde van hun middelen innen ze zelf door belastingen en inkomsten. Maar de rest komt van de federale overheid. Bij elke staatshervorming is de wet aangepast, waardoor ze een kluwen is geworden van transfers, stromen en regelingen.

Eigenlijk is iedereen het erover eens dat de wet aangepast moet worden. Begrotingsspecialisten wijzen er al langer op dat de federale overheid afstevent op een bankroet. Zo moet de federale overheid de pensioenen van de ambtenaren van de Vlaamse overheid betalen. Een kostenpost die door de vergrijzing steeds meer groeit, zonder dat de inkomsten stijgen. Maar de N-VA koppelt aan de wet graag haar verhaal van efficiënt bestuur.

Nu is het zo dat de deelstaten amper de financiële gevolgen voelen van hun beleid. Als Wallonië inspanningen doet om werklozen aan het werk te krijgen, wordt het daarvoor niet beloond. Of gestraft wanneer die activering achterwege blijft. De wet in die zin aanpassen zou de deelstaten meer verantwoordelijk maken voor hun beleid, responsabiliseren heet dat dan. Volgens de Vlaamse partijen leggen de Franstaligen te weinig alternatieven op tafel om die responsabilisering op een andere manier dan een hervorming van de financieringswet te realiseren.

Daarom besloten ze de wet toch op tafel te leggen, hoewel de zaak bij de Franstaligen zeer gevoelig ligt. Zij beseffen ook wel dat de wet ooit moet worden aangepast, maar willen daar nog even mee wachten. Want bij hen leeft de vrees dat de financieringswet het breekijzer wordt om de solidariteit in België aan te tasten. Als de federale overheid minder instaat voor de financiering van de deelstaten, betekent dit -op korte termijn- minder inkomsten voor Wallonië en Brussel.

Na de gesprekken met de verschillende partijen zijn Di Rupo en De Wever na de middag bijeengekomen om de Vlaamse eis om de financieringswet diepgaand te hervormen, te bespreken.

De Franstaligen zouden wel bepaalde aspecten willen bespreken, zoals een aantal anomalieën die de voorbije jaren zijn ontstaan. Ook over de geldstromen die met de overheveling van nieuwe bevoegdheden gepaard gaat, kan volgens de Franstaligen worden gepraat.  Wat ze niet willen, is hele constructie van de grond af opnieuw opbouwen.

Vermoedelijk heeft Di Rupo vanavond nog een ontmoeting met de Franstalige partijen om hen in te lichten over het gesprek met De Wever.