Wegzakken groter probleem voor steden dan stijging zeespiegel

De Japanse hoofdstad Tokio is twee meter naar beneden gezakt doordat er tientallen jaren grondwater werd opgepompt. Nadat men daarmee gestopt is, is de verzakking ook voor het grootste deel gestopt.

In een toespraak tot de European Geosciences Union General Assembly, zegden wetenschappers dat andere kuststeden dat voorbeeld zullen moeten volgen.

Gilles Erkens van het Deltares Research Institute in Utrecht zei dat delen van de Jakarta, Ho Chi Min Stad, Bangkok en talrijke andere kuststeden onder de zeespiegel zullen zakken als er geen actie ondernomen wordt.

"Landverzakking en het stijgen van de zeespiegel zijn twee zaken die gebeuren, en ze dragen beide bij tot het zelfde probleem: langere en ergere overstromingen, en een grotere diepte van het overstromingswater", zei Erkens aan de BBC. De stijging van de zeespiegel - door de opwarming van de aarde - krijgt echter veel meer aandacht dan de grondverzakkingen.

"De meest drastische en de beste oplossing is te stoppen met het oppompen van grondwater voor drinkwater, maar dan heb je natuurlijk een nieuwe bron van drinkwater nodig voor de steden", zei Erkens. "Maar Tokio heeft het gedaan, en de verzakking is min of meer gestopt, en ook in Venetië hebben ze dat gedaan."

Venetië onderging een grote verzakking in de vorige eeuw door het constant oppompen van ondergronds water. Nu is men daarmee gestopt en uit studies blijkt dat de ergste achteruitgang nu gestopt is.

De verzakkingen zijn nu beperkt tot bepaalde plaatsen en in bepaalde gevallen. "Als sommige mensen hun gebouwen restaureren, maken ze die zwaarder, en dat kan leiden tot belangrijke verzakkingen, tot 5 millimeter per jaar", zei onderzoeker Pietro Teatini van de universiteit van Padua. Hoe erg de verzakking is, hangt af van de aard en de compactheid van de ondergrond.

Venetië heeft wel, zoals veel steden, te maken met natuurlijke verzakking. Grootschalige geologische processen duwen de grond waarop de stad gebouwd is naar beneden en onder de Apennijnen. Dat veroorzaakt waarschijnlijk een verzakking van ongeveer 1 millimeter per jaar. De invloed van de menselijke activiteiten was echter veel groter.

Geleerden hebben nu een krachtig instrument om deze zaken vast te stellen dat Interoferometric Synthetic Aperture Radar genoemd wordt. Door herhaalde satellietbeelden van een bepaalde locatie over elkaar te plaatsen, is het mogelijk om zelfs vervormingen van een millimeter van de grond te onderscheiden.

Archieven van dergelijke beelden gaan terug tot in de jaren 90, zodat de verandering over een langere tijd kan worden vastgesteld.

Het European Space Agency (ESA) heeft onlangs de Sentinel-1a radarsatelliet gelanceerd, die dit soort van onderzoek aanzienlijk zal vergemakkelijken.

Venetië heeft al honderden jaren te lijden van overstromingen en dat probleem wordt erger gemaakt door het stijgen van de zeespiegel en het verzakken van de grond. Radar-gegevens bieden de middelen om de beweging van de grond constant te volgen met een nauwkeurigheid van enkele millimeter per jaar. (Video: ESA / DLR)