Niet meteen Europese uitspraak over artikel 195

De bevoegde Kamercommissie keurde vorige week de wijziging van grondwetsartikel 195 goed. Deze week wordt over de kwestie gedebatteerd en gestemd in een plenaire zitting in de Kamer.

De Vlaamse oppositiepartij N-VA schreeuwt moord en brand en drie Kamerleden stapten naar de Raad van Europa. Een twaalftal leden van die raad ondertekenden een motie waarin een "zeer hoogdringend debat werd gevraagd over de aanpak van de grondwet door de regering", legt Ben Weyts uit in "De ochtend".

De commissie Mensenrechten van de Raad van Europa besprak de kwestie vandaag maar verwees het dossier door naar het comité voor juridische zaken. Die deed op haar beurt geen uitspraak maar vroeg het Bureau van de Europese Raad advies te vragen aan de Venice Commision, een orgaan met grondwetspecialisten. Die commissie komt pas in juni bij elkaar. Er wordt dus niet meteen een uitspraak verwacht.

Door artikel 195 te wijzigen, willen de zes regeringspartijen en de groenen (die mee onderhandelden over de staatshervorming) mogelijk maken dat de grondwet al in één legislatuur aangepast kan worden. Nu moet dat in twee regeerperiodes. Op die manier kan de staatshervorming nog in deze legislatuur worden doorgevoerd.

Na elke verkiezing kan een parlement artikels van de grondwet wijzigen, als die artikels door het vorige parlement voor herziening vatbaar zijn verklaard. Maar volgens Weyts misbruikt de regering artikel 195 om verschillende artikels die niet door het vorige parlement voor herziening vatbaar zijn verklaard, toch aan te passen. "Men gebruikt het artikel als een passe-partout."

Volgens Weyts is deze procedure helemaal niet nodig voor een grote staatshervorming en doet de regering dat enkel "om garanties voor de Franstaligen in Vlaams-Brabant in de grondwet te betonneren". Die garanties werden afgesproken in het akkoord over de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde. "Men gebruikt de grondwet tegen de Vlaming", reageert Weyts.

De N-VA'er hekelt ook het feit dat de regering het artikel "tijdelijk wijzigt", waardoor een volgend parlement opnieuw de normale procedure met alle grendels moet volgen. "Mocht men de grondwet wijzigen voor heden en toekomst, dan kan een volgend parlement het confederalisme inschrijven in de grondwet, maar nu verhindert men dat dat gebeurt en bedient men zichzelf."

Daarom ook wil de N-VA bij een eventuele volgende verkiezingsoverwinning de grondwet negeren om het confederalisme door te voeren. "Als zij de grondwet tot een vodje papier maken, verwacht dan niet dat ik mij door die grondwet zal laten tegenhouden", zei N-VA-voorzitter Bart De Wever daarover in "De ochtend". Volgens De Wever is de huidige regering bang dat de N-VA in 2014 wel eens zou kunnen winnen en wil ze zo voorkomen dat de partij iets met de grondwet kan doen.

De stap naar de Raad van Europa is geen klein bier, benadrukt Weyts, ook al is die raad slechts een adviesorgaan.

Voor de N-VA is het alvast duidelijk: de regering "situeert zich nu op het niveau van Oost-Europese democratieën waarbij men twijfelt aan het democratische gehalte. De regering heeft ons land tot die status gereduceerd."