"Er is veel meer onzekerheid, op alle gebied"

Marjan Van Damme woont met haar partner Steven en twee jonge kinderen in een knus huis dat uitkijkt over landerijen. In Markegem, een gehucht net over de grens van Oost- met West-Vlaanderen.

Liever had ze in de buurt van Gent gewoond, waar ze opgroeide, of rond Deinze, waar ze werkt in de openbare bibliotheek. Maar de prijzen in de Arteveldestad en de Leiestreek swingen de laatste jaren zo de pan uit dat veel jonge gezinnen een betaalbaar huis met tuin iets verderop zoeken.

Marjan en Steven kochten hun huis anderhalf jaar geleden. Net op tijd om nog te kunnen genieten van de premies voor energiebesparende maatregelen. “Met de renovatie zijn we nog altijd bezig, dus sparen is momenteel niet evident”, zegt Marjan.

Toch beknibbelt ze niet op vakantie of een weekendje weg. “We hebben een citytrip gepland naar Barcelona, we gaan naar zee en misschien doen we in de zomer ook nog wel wat. Als het moét, kun je die reisjes natuurlijk schrappen, maar dat doen we liever niet."

"Waar we dan weer niet veel geld aan uitgeven, zijn gadgets of technologische snufjes als de laatste iPad of iPhone. Als ik een nieuwe gsm nodig heb, dan koop ik gewoon de goedkoopste. Wat is uiteindelijk de meerwaarde van al die extra opties?"

"Ik denk tegenwoordig ook twee keer na voor ik in de auto stap. Voor een kleinere afstand zal ik sneller de fiets nemen. Als er de laatste jaren iéts pijlsnel de hoogte in is geschoten, dan toch wel de brandstofprijzen. Vroeger ging het tellertje van de liters en dat van de euro’s ongeveer gelijk omhoog, nu is het toch altijd even slikken als je aan de pomp staat."

"Praktisch gezien zou een tweede auto ons best goed uitkomen, maar daar beginnen we dus maar niet aan. Ook elektriciteit, gas en zelfs water is een stuk duurder dan vroeger. Ze hadden ons verteld dat de privatisering van de energiemarkten de prijzen zou doen dalen, maar het tegendeel is waar.”

In haar omgeving, zeker op het werk, is de crisis een gespreksonderwerp. “Vooral over ontslagen, zoals onlangs bij Bekaert, wordt veel gepraat”. Zelf maakt Marjan zich niet onmiddellijk zorgen. Bij bpost, waar haar vriend werkt, zijn weliswaar weer herstructureringen op komst, maar voor zijn job lijkt hij niet te moeten vrezen.

Over haar eigen baan in de bibliotheek is ze iets bezorgder. “Onlangs heb ik een lezing bijgewoond over de toekomst van het boek. De teneur was dat het boekenvak dezelfde evolutie zal doormaken als de platenindustrie. Als het e-book echt doorbreekt, zou het wel eens kunnen dat de bibliotheek zoals we die nu kennen over tien jaar uitgestorven is.”

Zoals veel jonge moeders werkt Marjan deeltijds. Handig, want zo hoeft haar dochtertje van bijna twee niet naar de opvang. “Maar ik durf wel eens wakker te liggen en me af te vragen wat ik zou doen, mocht mijn vriend iets overkomen. Dan red je het niet met twee kleine kinderen en een deeltijdse job.”

“Er is veel meer onzekerheid, op alle gebied. Dat is het grote verschil met pakweg tien jaar geleden. Er is niet alleen de economische crisis, ze is ook gekoppeld aan een politieke crisis."

"Dat we zo lang op een regering hebben moeten wachten, heeft het gevoel van instabiliteit alleen maar doen toenemen. De rating van België is verlaagd, de hele eurozone bedreigd,... Dat de euro onder druk is komen te staan, had ik vroeger nooit voor mogelijk gehouden."

"Maar bovenop de economische en politieke crisis is er ook een ecologische crisis. De aandacht dáárvoor is naar de achtergrond verschoven, terwijl mij dat misschien nog de meeste zorgen baart."

"Op het vlak van milieu zouden er veel meer maatregelen genomen moeten worden, langetermijnmaatregelen. Maar daarvoor heeft de politieke wereld het lef niet. Terwijl: stel dat we hier zouden innoveren, investeren in groene energie. Misschien zouden we op dat gebied een onderscheid kunnen maken in de wereld die helemaal opengegooid is."

Maakt ze zich in een wereld vol onzekerheden zorgen om de toekomst van haar kinderen? “Ik vrees vooral dat ze zullen opgroeien in een maatschappij die altijd maar competitiever, prestatiegerichter en materialistischer wordt. Verder probeer ik daar niet te veel over na te denken, ze zijn nog zo klein.

Vandaag piekert Marjan, kunstwetenschapper van opleiding, nog niet te veel over de vragen van morgen. “Maar wie weet”, lacht ze, “zal ik mijn kinderen toch voorzichtig aanporren om later wél te kiezen voor een studierichting met meer kansen op de arbeidsmarkt.”

Sara Van Poucke