"Als je echt goed bent, spring je er wel uit"

Billy Buyssens (14 jaar) zit in het derde middelbaar. Ze volgt Latijnse op een Freinetschool in Gent. Billy staat niet vaak stil bij de toekomst. Ze heeft wel een idee van wat ze later zelf wil. Maar hoe de maatschappij er zal uitzien, houdt haar minder bezig.

In het gezin merkt Billy niet dat er op de centen wordt gekeken. “Alleen bij sommige boodschappen. We kopen nu meer witte producten, maar die zijn ook lekker."

“Ik koop zelf ook geen onnodige dingen, maar wel dingen waar ik echt zin in heb. Bijvoorbeeld op school zal ik geen cola uit de automaat kopen, omdat dat in verhouding veel te duur is.” In de toekomst ziet Billy zichzelf geen gat in de hand hebben, maar wel genieten van het leven. Ze hoopt niet te hard op haar geld te moeten letten.

Na de middelbare school zal Billy haar studiekeuze niet laten bepalen door de crisis. “Ik zal kiezen voor wat ik graag doe. Ik zal er echt voor gaan en ervoor zorgen dat ik goed ben in wat ik doe”, klinkt het.

Later wil Billy vooral veel reizen en cultuur opdoen. “In het slechtste geval moet ik daarvoor in een klein huurhuis wonen.” Het ideale scenario voor haar is ook een huis te kunnen kopen in de stad. “Alleen zijn de herenhuizen in Gent nu al onbetaalbaar.”

Ze verlangt niet naar dure dingen, zoals een luxueuze auto. Billy zou wel geld geven aan een gezellig huis, maar dat kan volgens haar evengoed worden ingericht met meubels uit de kringloopwinkel. Ze zou op bepaalde dingen besparen door bijvoorbeeld boeken uit te lenen bij de bibliotheek en minder boeken te kopen.

Billy volgt het nieuws rond de economische crisis niet. Andere berichtgeving, zoals buitenlands nieuws, kan haar wel boeien. Vaak vindt ze het economische nieuws te moeilijk uitgelegd. “Het vraagt te veel voorkennis."

Kobe De Wilde is 16 jaar en volgt de richting wiskunde-wetenschappen met 8 uur wiskunde aan een katholieke school in het centrum van Gent. Kobe geeft onmiddellijk aan dat hij beseft dat hij langer zal moeten werken en meer belastingen zal moeten betalen. Hij denkt dat de crisis nog een lange nasleep zal hebben.

“Bijvoorbeeld in Griekenland zullen de 6-jarigen van nu nog lang moeten afbetalen. Het zal er niet snel opgelost zijn, want daarvoor zijn de schulden te groot.” Volgens Kobe zal de middenklasse verarmen en het aantal arme mensen zal groter worden. “Het zal moeilijker worden om een lening af te sluiten, een bedrijf op te starten of sponsors te vinden voor een project.”

Kobe vindt het verstandig om bij de studiekeuze al rekening te houden met welke jobs er goed in de markt liggen en welke niet. “Maar het moet wel binnen je interesseveld liggen.” Hij is niet echt pessimistisch om werk te vinden later. “Als je echt goed bent, spring je er wel uit.”

Huren vindt Kobe weggesmeten geld. “Ik geef toe wel een beetje een baksteen in de maag te hebben.” Het bouwen of kopen van een huis maakt weinig verschil en ook de plaats is voor hem van ondergeschikt belang. Later zou hij graag een mooi huis hebben en ook goed kunnen leven. Hij wil vooral geld geven aan kleren, goed gaan eten, multimedia en een goede, degelijke auto. Ook mooie, verre reizen maken staat op zijn verlanglijstje.

Kobe gaat ervan uit dat zijn generatie het sowieso moeilijker zal hebben dan de generatie van zijn ouders, omdat het klimaat slechter zal zijn. “Het zal moeilijker zijn om het te maken, maar niet alles moet je in de schoot worden geworpen. Je wil jezelf ook bewijzen.” Kobe volgt het economische nieuws, omdat hij het belangrijk vindt en omdat hij de actualiteit volgt in het algemeen. “De crisis zal ons achtervolgen. We moeten ons bewust zijn van wat er gaande is.”

Ook Hanne (18), studente toegepaste taalkunde, houdt de berichten over de crisis in haar achterhoofd. “Ik droom natuurlijk wel van een mooie toekomst, maar we worden toch vaak uit die rooskleurige droom gehaald. Ach, we zien wel wat er mijn pad kruist als het allemaal zo ver is, ik lig er voorlopig niet echt van wakker van”, zegt ze.

Ze heeft daar ook rekening mee gehouden bij haar studiekeuze. “Ik droom al heel lang van een job als journalist of redacteur. Maar de jobs zijn in die sector niet echt rijk bezaaid. Journalistiek studeren heb ik dus vrijwel meteen uitgesloten en gekozen voor talen, iets waarmee ik nog andere richtingen uitkan.”

Voorlopig merkt Hanne nog geen besparingen in haar gezin, op al eens een opmerking na over hoe duur het leven is. Ze wil voorzichtig omspringen met haar geld. “Met mijn zakgeld en de zuurverdiende centjes die ik met vakantiejobs verdien, spring ik zuinig om. Ik doe geen “zotte kosten” en draai elke euro twee keer om voor ik hem uitgeef. Ik denk dat ik dat later ook zo zal doen.”

Of ik het even goed zal hebben als mijn ouders, valt af te wachten, zegt Hanne. “Ik denk eerlijk gezegd dat het heel moeilijk zal zijn om bijvoorbeeld een even mooi huis te hebben. Mijn ouders zijn ook vanaf nul begonnen en hebben het nu toch mooi voor elkaar. Ik denk dat het met de huidige prijzen een pak moeilijker is. Maar we zullen zien, hoop doet leven.”

Mathias (20) kijkt met vertrouwen naar de toekomst. “Ik denk dat er in onze maatschappij nog meer dan genoeg kansen worden gegeven aan mensen die echt iets van hun toekomst willen maken en die daarvoor ook de nodige inspanningen willen leveren”, zegt de student rechten.

Binnen enkele jaren wil Mathias aan de slag gaan als advocaat. “Maar ook als dat niet zo zou zijn, denk ik wel dat ik snel aan werk zal raken, want met een diploma rechten kan je nog alle richtingen uit.” Van de economische crisis heeft hij nog geen last gehad. “Mijn ouders hebben altijd geprobeerd om mij en mijn broers en zussen een aangename plek te geven om te leven. Daar is door de crisis geen verandering in gekomen.”

“Mijn ouders hebben me altijd geleerd om voorzichtig met geld om te springen en altijd twee keer na te denken voor je grote stappen onderneemt in je leven. Ook al heb ik de crisis dus niet echt gevoeld, toch hebben mijn ouders me wel de nodige lessen bijgebracht. Die wil ik later zelf ook toepassen. Ik ga nooit onvoorzichtig of roekeloos met mijn geld omgaan.”

Dat wil niet zeggen dat Mathias geen interesse heeft in luxe. “Ik zal daar pas aan beginnen denken als ik voldoende geld heb. Maar wanneer dat zo is, ga ik het zeker niet laten om wat duurdere spullen te kopen.” De berichtgeving over de crisis volgt Mathias een beetje vanop afstand. “Ergens ben ik het ook wel beu om het te blijven volgen, omdat het al zo lang aansleept, terwijl ik er in het dagelijkse leven helemaal niet zo veel van merk”, zegt hij.

De 22-jarige Veronique, die taal- en letterkunde studeert, maakt zich niet al te veel zorgen over de toekomst. “Wat ik later wil bereiken, is een leuke, goedbetaalde job zodat ik een eigen huis kan bouwen of kopen en niet over élke euro hoef na te denken”, zegt ze. Al bij al heeft Veronique wel een optimistisch gevoel over de jobmarkt, al houdt ze er rekening mee dat de crisis roet in het eten kan gooien.

En er zit een plan in haar hoofd. “Nu ik in mijn masterjaar zit, merk ik dat ik veel bewuster bezig ben met de keuzes die ik nu en de komende jaren ga moeten maken. Daarom ben ik al op zoek naar een tweede master die ik kan bijstuderen in functie van het beroep dat ik wil uitoefenen.”

“In ons gezin is altijd al behoedzaam omgegaan met geld, omdat mijn ouders het niet altijd even gemakkelijk hadden met drie studerende kinderen”, vertelt Veronique. “En we hebben de crisis ook wel gevoeld binnen het gezin. Maar omdat mijn mama in het weekend extra is gaan werken, was dat niet echt problematisch."

Een eigen huis is een van de dromen van Veronique. Het liefst wil ze het ook zelf bouwen. “Wat ik werkelijk verschrikkelijk zou vinden, is dat ik later met mijn gezin in een appartement zou moeten gaan wonen om de kosten te drukken. Maar ik zie momenteel nog geen problemen en blijf erin geloven dat het nog steeds mogelijk is voor jongeren om zelf een huis te bouwen of te kopen.”

Geld geven aan de nieuwste snufjes is niet aan haar besteed. “Wat ik makkelijk koop zijn cd’s, dvd’s en boeken, dus ik vermoed dat ik dat later ook zal doen. Veel zal natuurlijk afhangen van mijn financiële situatie. Maar als je moet kiezen tussen een nieuwe auto om je gezin te vervoeren of een goede opleiding voor je kinderen en een nieuwe iPhone, dan is de keuze snel gemaakt.”

Isabelle Dekeyzer & Joris Truyts