Een jaar na rellen in Londen: wachten op herhaling

Meer dan een kwart van Britse jongeren gelooft dat de rellen die exact een jaar geleden in Engeland uitbraken, zich deze zomer kunnen herhalen, volgens een onderzoek. De meeste ondervraagden zeggen dat verveling, kopieergedrag, druk van vrienden, jaloezie en angst om de toekomst de plunderingen en geweldpleging van augustus 2011 veroorzaakten. Er is sindsdien, zeggen ze, niks veranderd.

De rellen begonnen in de Noord-Londense wijk Tottenham. Daar was op 4 augustus de 29-jarige Mark Duggan door politie doodgeschoten. Familie en vrienden hadden gedemonstreerd tegen de weigering van politie om hen te informeren over de omstandigheden van Duggans dood.

De plunderingen zouden zich uitbreiden naar acht Londense wijken en naar steden als Birmingham, Bristol, Manchester (foto) en Liverpool. Vier dagen lang werden winkels geplunderd en leeggeroofd, auto’s en bussen in brand gestoken. Als de politie, bekritiseerd om haar afwezigheid, zich ergens liet zien, werd ze bekogeld met stenen.

Vijf mensen verloren het leven in de rellen, honderden verloren hun huis en banen en duizenden werden gearresteerd.

Olympische Spelen goed op korte termijn

"Als het niet voor de Olympische Spelen geweest was, zou er nu weer gereld worden", zeggen Jermain (17) en Yoldas (16). Of beter, corrigeert Jermain zich, "Als de Spelen vorig jaar gehouden zouden zijn, waren er hier geen rellen geweest". Hackney is een van die Londense wijken waar de verschillen van een van de meest ongelijk verdeelde westerse steden, op straat liggen. Carrièrebankiers, met bonussen uit de dichtbijzijnde City, delen de postcode met een onderklasse van kansarmen.

Yoldas is blij met de Olympische Spelen omdat ze hem vakantiewerk opleveren. Jermain zegt dat ze de status van Hackney, bekend als een lastige Londense deelgemeente, opvijzelen. "En als we kunnen laten zien hoe goed we de Spelen organiseren brengt dat zelfvertrouwen."

De Spelen hebben gezorgd voor nieuwe stations en infrastructuur die investeringen en banen moeten aantrekken. Jermain, die met Yoldas actief is in Hackney’s jongerenparlement, zegt "daar dankbaar voor te zijn". Maar wat beiden bezighoudt, is de korte termijn.

"Stop and search"

Ze beamen dat er sinds de rellen niks veranderd is. Sinds mei 2011 steeg langdurige werkloosheid in Hackney met 186,4%. Bezuinigingen hebben de meeste jeugdcentra en sportzalen gesloten. Het zou prachtig zijn als de Spelen mensen inspireert om te gaan sporten, zeggen ze.

Ze zijn echter niet overtuigd dat de stadions van het nabijgelegen Olympisch Park, toegankelijk gaan worden voor buurtbewoners. Maar wat hen het meest opwindt, is de politie. Aanhoudingen op straat, het omstreden "stop and search", wordt door veel ondervraagden geciteerd als de onmiddellijke aanleiding voor de rellen van vorig jaar. Die aanhoudingen zijn sindsdien, zegt Yoldas, alleen maar erger geworden.

Zwarte Londenaren, zegt Jermain, zelf een zwarte Londenaar, worden soms vijf keer per dag door agenten op straat gefouilleerd. "Het is zo beschamend, zo vernederend, en de taal die ze tegen je gebruiken is grof en kwetsend". Het huis van een tante is drie keer doorzocht, "zonder dat ze iets vonden". "We zijn verdacht omdat we arbeidersklasse en zwart zijn", zegt Yoldas, die een Grieks-Duitse stamboom heeft.

"Stop and search" is een bot, maar noodzakelijk instrument, zegt de politie. Het is nodig om bendeleden van messen en vuurwapens te ontdoen. Aanhoudingen op straat hebben ertoe bijgedragen dat het aantal slachtoffers van bendegeweld, daalde.

Yoldas en Jermain pleiten voor andere methoden om geweld op straat tegen te gaan. Ze hebben niet de illusie gehoord te worden. "Daarom kan ik je garanderen dat het een kwestie van tijd is voordat de rellen van vorig jaar zich herhalen."

Lia van Bekhoven is correspondent in het Verenigd Koninkrijk

Meest gelezen