"Geen zin om Breivik te behandelen als hij dat niet wil"
Op het moment dat zijn handboeien vanmorgen werden afgedaan, bracht Breivik opnieuw een fascistische groet, net zoals bij de start van het proces. En toen hij hoorde dat hij toerekeningsvatbaar is verklaard, glimlachte hij.
Zelf wou hij toerekeningsvatbaar worden verklaard omdat hij zijn daden beschouwt als politiek gerechtvaardigd. Hij heeft dus zijn zin gekregen. Breivik reageert blij op het vonnis en hij gaat niet in beroep. Een van de aanklachten tegen Breivik is terrorisme. Het is de eerste keer dat een Noor voor terrorisme wordt veroordeeld.
Dat Breivik de daden heeft gepleegd, daar bestaat geen twijfel over. Breivik heeft dat trouwens zelf ook bekend. De belangrijkste vraag was of hij toerekeningsvatbaar zou worden verklaard of niet. Twee psychiatrische rapporten daarover spreken elkaar tegen, de rechter heeft dus het rapport gevolgd dat verklaarde dat Breivik bij zijn zinnen was.
"Extremistische ideeën niet per se waanideeën"
De rechter heeft de hele dag voorgelezen uit het vonnis, 90 pagina's lang. Over het leven van Breivik, het verhaal van de aanslagen zelf, en de motivering van het vonnis. Breivik luistert onverschillig, soms lachte hij even.
"Het heeft geen zin om Breivik verplicht psychiatrisch te behandelen als hij dat zelf niet wil", is een van de argumenten om hem toerekeningsvatbaar te verklaren. "Extremistische ideeën moeten we niet per se als waanbeelden beschouwen", wat volgens de rechter wel gebeurde bij het psychiatrische rapport dat Breivik krankzinnig verklaarde.
Breivik krijgt 21 jaar cel, de maximumstraf. Een levenslange gevangenisstraf bestaat niet in Noorwegen, maar er bestaat wel een systeem waarbij de gevangenisstraf telkens met 5 jaar wordt verlengd. En op het aantal verlengingen staat geen limiet. Breivik zou dus toch de rest van zijn leven in de cel kunnen doorbrengen.
Naar de cel, niet naar instelling
Breivik wou naar eigen zeggen de "islamisering van Noorwegen stoppen" door zijn aanvallen op de socialistische partij en op regeringsgebouwen te richten. In de maanden voor zijn daden had Breivik een uitgebreid manifest geschreven, 1.500 pagina's waarin hij vertelde wat hij van plan was en waarom.
De massamoord is een trauma voor Noorwegen. Veel slachtoffers hoopten dat Breivik toerekeningsvatbaar verklaard zou worden. Niet alleen omdat hij nu naar de gevangenis moet in plaats van naar een psychiatrische instelling. Maar ook omdat Breivik minder verantwoordelijk zou lijken voor zijn daden mocht hij ontoerekeningsvatbaar verklaard zijn.
Met de uitspraak valt het doek over het proces dat in april was begonnen. Iets meer dan een jaar en een maand na zijn daden kent de Noorse massamoordenaar zijn vonnis.
