Hartstochtelijk verliefd op de opera - Linda De Win

Ik moet iets bekennen. Ik heb al lang een hartstochtelijke relatie. En zoals dat gebruikelijk is in dat soort relaties, gaat dat gepaard met ups en downs. Die relatie is niet pril. Ze begon al in 1989. Ik mocht toen als beginnende BRT-journalist naar de opening van de vernieuwde Vlaamse Opera in Antwerpen. De opera zat al jaren in het slop. Niet alleen op artistiek vlak maar ook financieel was de toestand desastreus. Kortom de Vlaamse opera leek meer op een zinkend schip dat niet meer te redden viel .

De Brusselse Munt had zich daarentegen in die jaren onder de visionaire leiding van wijlen Gerard Mortier op het voorplan gewerkt als een van de beste operahuizen in Europa. Toenmalig minister van cultuur Patrick Dewael kreeg een idee. Als er iemand de Vlaamse opera kon redden, was het misschien wel Gerard Mortier.
En zo geschiedde. De Vlaamse operastichting, een fusie tussen de Gentse en de Antwerpse opera, was geboren.

Mortier legde het cement

Ik was erbij die avond op 17 oktober 1989 bij de première van het nieuwe operahuis. Als openingsproductie had Gerard Mortier gekozen voor zijn lievelingscomponist Verdi. Niet voor een populair en bekend werk maar voor het donkere Simone Boccanegra met José Van Dam in de hoofdrol.

Behalve dat het een feestelijke avond was met dames en heren in galakleding, kan ik me niet veel van de voorstelling herinneren. Alleen het gevoel dat er iets unieks aan het gebeuren was. En dat Antwerpen eindelijk weer een opera had die naam waardig.
Nochtans voorspelden de volgende weken niet veel goeds.
Het zat er al vlug bovenarms op tussen Mortier en zowat iedereen die een zeg had bij de opera. Op 1 november gaf hij zijn opdracht terug. Maar het cement was gelegd.

Elders is de opera theatraal en oerklassiek

Intussen ben ik al meer dan 20 jaar geabonneerd op de Vlaamse Opera. Ik heb intendanten en dirigenten zien komen en gaan. En ik heb vooral prachtige en toegegeven ook enkele minder geslaagde voorstellingen gezien. Om het te houden op de geslaagde - we zijn tenslotte in feeststemming - het verbaast me dat de Vlaamse opera nog niet eerder in de prijzen is gevallen. Ik denk dan onder meer aan de enscenering van de Traviata van Verdi, de amusante Così fan tutte en de Don Giovanni van Mozart maar ook aan de Puccini-cyclus van Robert Carsten, om de Janáčeks en de opera's van Tsjaikovski niet te vergeten.

De Vlaamse Opera mag wat mij betreft de laatste jaren gerust naast de Munt staan, ze heeft haar sporen meer dan verdiend. Wat onze operahuizen overigens zo uniek maakt, en dat beseffen we hier te weinig, is de creatieve aanpak. En nee, ik zeg dit niet lichtzinnig. Ga naar Parijs of New York, de voorstellingen zijn er theatraal en oerklassiek. De opera vandaag kan niet meer louter een weergave zijn van hoe de componist het in de 18de of pakweg 19de eeuw bedoelde. Het moet meer zijn dan dat. Dat hebben ze hier goed begrepen, zowel bij de Munt als bij de Vlaamse Opera. En nee, natuurlijk loopt dat soms wel eens fout. Maar als alles juist zit, is het genieten.

Bijna jarig

Twee weken geleden zag ik in Antwerpen nog 'Lady Macbeth uit Minsk' van Dmitri Sjostakovitsj. Een niet zo gemakkelijk werk, maar dankzij de treffende regie van Calixto Bleito en de verbluffende acteer- en zangpartij van de hoofdrolspeelster greep het recht naar de keel.
Voorlopig het muzikaal hoogtepunt voor mij van dit seizoen.

Dank u, Vlaamse Opera, voor zoveel jaren van muzikaal genot. Ik kijk al uit naar het moment waarop de brochure voor het volgend seizoen in mijn bus valt. En oh ja, u bestaat in oktober 25 jaar, tijd - zou ik denken - voor een echt feest!

(Linda De Win is Wetstraatjournalist en operaliefhebber.)
 

Meest gelezen