Chinese dissident Liu krijgt Nobelprijs voor de Vrede
De toekenning van de prijs door het Noorse Nobelprijscomité is niet echt een verrassing, want Liu werd beschouwd als een grote kanshebber. Het Nobelprijscomité looft Liu Xiaobo voor zijn jarenlange strijd voor mensenrechten en vrijheid in China.
Thorbjörn Jagland, de voorzitter van het Nobelprijscomité, was in zijn toespraak overigens niet mals voor de Chinese overheid. Hij erkende dat China de voorbije decennia een grote economische ontwikkeling heeft doorgemaakt, waardoor miljoenen mensen uit de armoede zijn geraakt.
Toch merkte hij op dat het communistische regime in Peking nog steeds de mensenrechten en poltieke rechten van de burgers blijft schenden, ook al staan die uitdrukkelijk vermeld in de grondwet van de Volksrepubliek. De keuze voor Liu is een steun voor veel Chinezen die, zowel in eigen land als vanuit het buitenland, opkomen voor vrijheid in de Volksrepubliek.
Peking had eerder laten verstaan dat het niet blij zou zijn met de keuze van Liu Xiaobo als Nobelprijswinnaar. Het is niet de eerste keer dat China het deksel op de neus krijgt van het Nobelprijscomité. In '89 werd de Nobelprijs voor de Vrede toegekend aan de Tibetaanse boeddhistische leider dalai lama.
Symbool voor mensenrechten in China
De 54-jarige Liu Xiaobo is in China al meer twintig jaar gekend wegens zijn niet aflatende strijd voor vrijheid en mensenrechten. In '89 maakte hij deel uit van het vreedzame democratische protest op het Tian'anmen-plein in Peking. Dat protest werd toen bloedig onderdrukt door het Chinese leger.
De volgende jaren bleef Liu hardnekkig kritiek uiten op de situatie in China en belandde hij herhaaldelijk in gevangenissen en werkkampen wegens zijn kritiek op het regime.
Twee jaar geleden was Liu een van de initiatiefnemers van Charter 08, een manifest waarin het Chinese regime werd opgeroepen om de eigen grondwet te respecteren evenals de mensenrechten en waarin gevraagd werd om een meerpartijensysteem in China in te voeren.
Liu werd daarop opnieuw opgepakt en werd eind vorig jaar tot elf jaar cel veroordeeld wegens "subversieve activiteiten tegen de staat". Hij zit nu in de gevangenis in Jinzhou, op 500 kilometer van zijn woonplaats Peking.
Een Charter 08 voor vrijheid
Liu Xiaobo zit in de gevangenis omdat hij in december 2008 mee aan de wieg stond van Charter 08. Dat manifest werd opgesteld door 303 Chinese intellectuelen en mensenrechtenactivisten, ter gelegenheid van de 60e verjaardag van de VN-verklaring over Mensenrechten.
Charter 08 is deels geïnspireerd door Charta 77 dat in '77 werd opgericht door dissidenten in Tsjechoslovakije. In het charter wordt opgeroepen tot een scheiding der machten in China, een democratisch model met vrije verkiezingen en meer partijen, een onafhankelijke rechtspraak, naleving van de mensenrechten en vrijheid van meningsuiting, vergadering en godsdienst.