"Sms-taal is bijna een vorm van poëzie"

Fonetisch geschreven woorden, bizarre afkortingen, geschrapte letters, cijfers in een woord, geen eind-n'en en zeker geen dt-regels meer. Geef toe, we gebruiken allemaal wel eens trucjes om snel snel snel die mail te beantwoorden of om toch maar zoveel mogelijk tekst in één sms'je te proppen.

Zo'n taal duikt tegenwoordig ook steeds vaker op in de opstellen, huistaken, toetsen en examens van kinderen en jongeren. Een evolutie die door leerkrachten, en niet alleen leerkrachten Nederlands, met argusogen wordt gevolgd. Hoe streng moet daartegen worden opgetreden? En zal dat gekke sms-taaltje ooit het Algemeen Nederlands vervangen?

"Er voltrekt zich een interessante evolutie. Schrijven was op een bepaald moment "uit", nu gebeurt het weer volop, en in allerlei nieuwe vormen. Chatten, bloggen, twitteren, mailen, sms'en...  Mensen zijn weer meer met taal bezig, er wordt plots weer meer geschreven. Vanuit taalstandpunt kan je die evolutie alleen maar toejuichen", reageert Ronald Soetaert in "Peeters & Pichal" Hij is germanist, verbonden aan de vakgroep onderwijskunde van de Universiteit Gent, en gespecialiseerd in taal, geletterdheid en nieuwe media.

We evolueren steeds meer naar een digitale maatschappij. Die nieuwe vormen van communicatie hebben ook hun invloed op taal en taalgebruik. "Het medium bepaalt de taal. Vroeger was de formele brief waarschijnlijk hét genre voor geschreven taal, de enige manier waarop mensen communiceerden. Nu zijn er zoveel àndere mogelijkheden. De digitale jeugd speelt daar op een plezierige manier mee. Er ontstaat een nieuwe vorm van geletterdheid, bijna een nieuwe vorm van poëzie zelfs", vindt Soetaert.

Volgens Soetaert is die taal-evolutie niet tegen te houden. Hoe moet je daar als leerkracht mee omgaan? "Ik begrijp wel dat je je als leerkracht zorgen maakt over taalfouten. Je moet jongeren natuurlijk aanleren om ook in informele situaties correct Nederlands te gebruiken." Toch pleit Soetaert ervoor om niet al te veel in te grijpen. "Een klein beetje moeien mag, maar voor taal is het zeer slecht als je iets gaat verbieden. Dan creëer je een angst om te communiceren."

Bovendien, stipt Soetaert aan, bestaan er verschillende vormen van taalgebruik, al naargelang de omstandigheden. "We spreken anders tegen onze vrienden, onze ouders, onze kinderen, onze collega's... We switchen voortdurend van register, dat is een essentieel onderdeel van taalvaardigheid. Ik kan het mij niet permitteren om een fout te schrijven in een wetenschappelijk artikel, maar in een mail waar puur de informatie telt, kan het minder kwaad."

Er bestaan intussen al onlinewoordenboeken over sms-taal, ook in romans duikt het fenomeen op, en een paar jaar geleden lanceerde de Britse kwaliteitskrant The Guardian een wedstrijd voor het mooiste sms-gedicht. "Dat leverde echt wonderlijke brouwsels op. Als je echt van taal houdt, kijk je daar met met veel bewondering en interesse naar."