Computer Watson speelt gelijk in "Waagstuk"

In 1997 won de IBM-computer Deep Blue van wereldkampioen schaken Gary Kasparov en de laatste jaren hebben mensen geen schijn van kans meer tegen een supercomputer op het schaakbord. Nu tracht IBM hetzelfde te doen met het populaire spelletje "Jeopardy". Dat kennen wij als "Waagstuk" en het is een quiz waarbij de presentator het antwoord geeft en de kandidaten moeten antwoorden met een vraag: wat is 1920, wie is Sherlock Holmes...

IBM heeft 30 miljoen dollar geïnvesteerd in de computer die "Watson" genoemd werd naar de stichter van IBM Thomas J. Watson, en die zoals een gewone quizkandidaat zelf nieuwe categorieën kiest en antwoordt op de vragen. IBM heeft "Waagstuk" gekozen omdat het een format is waarbij het analyseren van betekenissen, ironie, raadsels en andere subtiliteiten van de taal een grote rol spelen. En dat zijn net zaken waarin mensen normaal gezien erg goed zijn en computers absoluut niet.

Watson zou daar echter wel goed in moeten zijn want hij kan tientallen redeneringen tegelijk volgen en daar dan de beste uit kiezen. Zijn kennis haalt Watson uit opslagruimte op een supercomputer die zo groot is als een tiental ijskasten (zie kleine foto). Die staat in een andere ruimte dan degene waarin het spel gespeeld wordt.

Watson nam het gisteren op tegen twee kampioenen van "Jeopardy", Ken Jennings, die het record heeft van het grootste aantal overwinningen op rij, 74 keer namelijk, en Brad Rutter, de man die het meeste prijzengeld ooit won. 

En Watson startte erg goed en nam meteen een flinke voorsprong. Daarna begon de machine echter wat te haperen en toonde hij zich bijna menselijk. Zo gaf hij als antwoord "Wat is 1920?", hoewel dat al door een andere kandidaat gezegd was en afgekeurd was als een fout antwoord.

En soms was Watson erg zeker van zichzelf maar toch fout. In het spel wordt Watson namelijk voorgesteld door een scherm waarop een afbeelding van de aarde staat waarrond gekleurde linten draaien terwijl hij "nadenkt". Onderaan verschijnen dan drie banden met de top drie van de antwoorden en hoeveel vertrouwen hij heeft in elk van die antwoorden. Op de vraag "Van het Latijn voor einde, is dit waar treinen ook vandaan kunnen komen"  gaf hij als antwoord "wat is finis", iets waar hij 97 procent zeker van was. Terwijl het uiteraard "terminus" moest zijn. 

Hoewel Watson op een bepaald ogenblik 5.200 dollar had verzameld en zijn menselijke concurrenten slechts 1.000, eindigde de eerste avond op een gelijkspel tussen Watson en Rutter, die elk 5.000 dollar hadden. Jennings strandde op 2.000 dollar.

Watson is door IBM speciaal ontwikkeld voor "Jeopardy" maar de computer zou toch breed inzetbaar zijn.

Zo zou Watson ingezet kunnen worden om grote hoeveelheden data te verwerken voor bedrijven als banken. Ook in de medische sector kan Watson gebruikt worden, dankzij het vermogen om natuurlijke spraak te verwerken en zelf te genereren, en dankzij het vermogen om grote hoeveelheden data te ordenen en te verwerken. Daarmee verschilt Watson sterk van zijn verre voorganger Deep Blue, die alleen als schaakcomputer kon dienen.

En hoewel Watson speciaal voor "Jeopardy" ontworpen was, bleek bij de repetitie toch dat IBM een detail over het hoofd gezien had. Wie immers het antwoord denkt te weten, moet bij "Jeopardy" een knop induwen voor hij mag antwoorden. En dat kon Watson oorspronkelijk niet, maar daar werd dus een mouw aan gepast.