UITGELEGD: wat en wie zijn gestelde lichamen?

Dat gestelde lichamen klinkt behoorlijk ouderwets en heeft ook aardig dicht in de buurt van het Franse corps constitués gelegen. Maar die Franse term helpt ons wel te begrijpen waar het over gaat.

Een corps is een lichaam. Alleen moet je dat begrijpen als een eenheid, een college, een overheid, een bestuur. Het gaat dus niet over een lijf, al is dat de betekenis waar je meteen aan denkt. Jammer voor dat grapje over de gestelde en ongestelde lichamen.

Gesteld heeft te maken met de wet. In het Frans is dat duidelijker: constitué heeft te maken met de constitution, de grondwet. Gesteld betekent zoveel als "bij de wet aangesteld". De gestelde lichamen zijn dus allerlei officieel aangestelde mensen, overheden en instanties.

In de Grote Van Dale kun je lezen dat gestelde lichamen slecht Nederlands is voor gestelde machten en gestelde overheden. Ik zal de eerbiedwaardige heer Van Dale uiteraard niet tegenspreken, maar zijn alternatieven komen zelden voor en zijn te eng. Als we verstaanbaar Nederlands willen spreken, kunnen we het beter over hoge gezagsdragers en prominenten hebben.

De lijst van "gestelde lichamen" telt bijna 180 functies. De protocollaire volgorde ligt vast. Koning Albert staat bovenaan de lijst, gevolgd door koningin Paola. Kroonprins Filip moet koningin Fabiola laten voorgaan en wordt gevolgd door zijn echtgenote en de prinsen van koninklijken bloede.

Opvallend is dat de kardinalen en de vertegenwoordiger van het Vaticaan vlak na de leden van het koningshuis komen en dus hoger in de rangorde staan dan de voorzitters van Kamer en Senaat en de ministers.

De buitenlandse ambassadeurs komen dan weer voor de vertegenwoordigers van de rechterlijke macht, zoals de voorzitter van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag en de voorzitter van het Grondwettelijk Hof.

Een opmerkelijk detail is dat de hofdames van koningin Paola en Fabiola hoger in de rangorde staan dan de kabinetschef van de koning.